U prząśniczki siedzą jak anioł dzieweczki i ja jestem szparka, ja sekretarka, czyli tajemnice dawnej leksyki
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
In the 21st century Polish language, many of the archaic words and expressions of yesteryear still function. In spite of their relative frequency (occurrences in familiar folk or pop songs), they often remain incomprehensible to the vast majority of language users. The ignorance of the lexeme’s denotational definition is usually the reason. Often, the context in which the word occurs is misleading. The lexeme prząśniczka has always meant ‘part of the reel, narrow small board to which the yarn is attached’, rather than ‘a woman spinner, a person performing the activity of spinning’. The adjective szparki is largely forgotten today, with its archaic meaning ‘quick, jaunty, perky’. In the past, people would say that ‘an old man still walked szparki’ (that is ‘fast’) or he was a szparki fellow. The adverb szparko ‘firmly, strongly, heavily’ was also used. A contemporary songwriter makes a clever use of the archaic adjective in one of the texts for Maryla Rodowicz entitled Szparka sekretarka (literally: ‘A lively, efficient secretary’). Meanwhile the lyrics were mostly misinterpreted as obscene probably due to the existence of the homonymous noun szparka (Eng. slit, gap).the author appends a comprehensive glossary of the CB language.
Downloads
Article Details
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
III Śpiewnik domowy, 1897, oprac. W. Rzepko, Warszawa, Wydawnictwo Gebethner i Wolff.
Google Scholar
Bańko M., 2003, Mały słownik wyrazów kłopotliwych PWN, Warszawa.
Google Scholar
Karłowicz A., Kryński A., Niedźwiedzki W., 1900–1927, Słownik języka polskiego (tzw. warszawski), t. 1–8, Warszawa.
Google Scholar
Kreja B., 2000–2001, Mówię, więc jestem. Rozmowy o współczesnej polszczyźnie, Gdańsk, t. 1–2.
Google Scholar
Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, 2006, red. J. Bralczyk, Warszawa.
Google Scholar
Słownik języka polskiego PWN, 1958–1965, red. W. Doroszewski, t. 1–11, Warszawa.
Google Scholar
Słownik wyrazów zapomnianych, czyli słownictwo naszych lektur, 2001, red. K. Holly, A. Żółtak, Warszawa.
Google Scholar
Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, 2003, red. S. Dubisz, t. 1–4, Warszawa.
Google Scholar
Wielki słownik wyrazów obcych, 2003, red. M. Bańko, Warszawa.
Google Scholar