Sonet, cykl sonetowy i wieniec sonetów w poezji polskiej i europejskiej
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
This paper is devoted to the history of a sonnet and bigger collections built of sonnets, a sonnet cycle and a wreath of sonnets, i.e. a specific cyclic work of a particular internal structure based on repeating verses within the whole. Also, a formal diversity of the sonnet form has been presented. The basic variants of the genre include: Italian and French sonnets, as well as an English sonnet in its several forms. Moreover, the rhyme schemes, which are the indicators of those variations, have been analysed, as well as metric patterns most often used in the sonnet. Another issue discussed in the paper is the sound structure in sonnets, i.e. orchestration, especially vocal harmony. Names of poets, who mostly contributed to the codification of the sonnet as a genre and popularizing this form in international literature, have been mentioned. All the ideas are illustrated with examples from the works written by the most distinguished Polish and European poets.
Downloads
Article Details
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Opracowania
Google Scholar
Baczyńska B., 2014, Historia literatury hiszpańskiej, Warszawa.
Google Scholar
Baldick C., 1996, The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms, Oxford.
Google Scholar
Baluch J., Gierowski P., 2016, Czesko-polski słownik terminów literackich, Kraków.
Google Scholar
Bregant M., 1996, Fenomen sonetnih vencev sonetnih vencev, [w:] Sonet in sonetni venec.
Google Scholar
Mednarodni simpozij v Ljubljani od 28. do 30. junija 1995, red. B. Paternu, F. Jakopin, Ljubljana, s. 437–448.
Google Scholar
Brukner J., Filip J., 1997, Poetický slovník, Praha.
Google Scholar
Červenka M., Sgallová K., 1993, Český sonet devatenáctého století, [w:] Słowiańska metryka porównawcza, V. Sonet, red. L. Pszczołowska, D. Urbańska, Warszawa.
Google Scholar
Cuddon J.A., 1996, The Penguin Dictionary of Literary Terms and Literary Theory. Third Edition, London.
Google Scholar
Darasz W.J., 2003, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków.
Google Scholar
Darasz W.J., 2006, Harmonia wokaliczna w poezji Vladimíra Holana, „Almanach Czeski”, s. 55–58.
Google Scholar
Darasz Z., 1996, Sonety France Prešerna w polskich przekładach, [w:] Sonet in sonetni venec.
Google Scholar
Mednarodni simpozij v Ljubljani od 28. do 30. junija 1995, red. B. Paternu, F. Jakopin, Ljubljana, s. 337–344.
Google Scholar
Dominów Z. i M., 2016, Popularny słownik terminów literackich i gramatycznych, Warszawa.
Google Scholar
Friedrich H., 1978, Struktura nowoczesnej liryki. Od połowy XIX do połowy XX wieku, przeł. i opatrzyła wstępem E. Feliksiak, Warszawa.
Google Scholar
Gasparov M.L., 2012, Nástin dějin evropského verše, przeł. R. Ibrahim, Praha.
Google Scholar
Guty Z., 2017, Sonet w poezji polskiej po 1956 roku, Lublin.
Google Scholar
Ibler R., Zur zyklischen Struktur und künstlerischen Funktion von Jaroslav Seiferts Věnec sonetů, [w:] Sonet in sonetni venec. Mednarodni simpozij v Ljubljani od 28. do 30.
Google Scholar
junija 1995, red. B. Paternu, F. Jakopin, Ljubljana, s. 257–276.
Google Scholar
Kantorowicz A., 1999, Vrchlický Jaroslav, [w:] Literatury zachodniosłowiańskie czasu przełomów 1890–1990, Katowice.
Google Scholar
Klave J.Z., 1985, Historia literatury portugalskiej. Zarys, Wrocław.
Google Scholar
Kujawska-Lis E., 2015, Słowa z kapelusza? – Shakespeare, Barańczak i sztuka aliteracji, [w:] „To życie tylko cieniem jest przelotnym...” Pamięci Stanisława Barańczaka, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Google Scholar
Kulawik A., 1995, Teoria wiersza. Wydanie II – poprawione i uzupełnione, Kraków.
Google Scholar
Kulawik A., 1999, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków.
Google Scholar
Levý J., 1965, W sprawie ścisłych metod analizy wiersza, przeł. M.R. Mayenowa, [w:] Poetyka i matematyka, red. M.R. Mayenowa, Warszawa.
Google Scholar
Magnuszewski J., 1973, Historia literatury czeskiej. Zarys, Wrocław.
Google Scholar
Miodońska-Brookes E., Kulawik A., Tatara M., 1980, Zarys poetyki, Warszawa.
Google Scholar
Miszalska J., 2010, Sonet w Polsce od XVI do początków XIX wieku a przekłady z języka włoskiego, „Italica Vratislaviensia”, nr 2, s. 18–36.
Google Scholar
Mroczkowski P., 1981, Historia literatury angielskiej. Zarys, Wrocław.
Google Scholar
Niedziela Z., 1999, Jiří Orten, [w:] Literatury zachodniosłowiańskie czasu przełomów 1890–1990, Katowice.
Google Scholar
Novak B.A., 1997, Slovenska recepcija jambskega enajsterca in soneta, [w:] Sonet in sonetni venec. Mednarodni simpozij v Ljubljani od 28. do 30. junija 1995, red. B. Paternu, F. Jakopin, Ljubljana, s. 87–101.
Google Scholar
Polkowski M., 2009, Images for a Lover’s Eye: sonnets from Pieter Corneliszoon Hooft’s „Emblemata amatoria” and their European Poetic Lineage, Lublin.
Google Scholar
Pretnar T., 1993, Romantično tridesetletje (1818–1848) – vir slovenskega sonetizma, [w:] Słowiańska metryka porównawcza. V. Sonet, red. L. Pszczołowska, D. Urbańska, Warszawa.
Google Scholar
Pretnar T., 1998, Prešeren in Mickiewicz. O slovenskem in poljskem romantičnem verzu, przeł. N. Jež, M. Pavičić, Ljubljana.
Google Scholar
Pszczołowska L., 1993, Sonet od renesansu do Młodej Polski, [w:] Słowiańska metryka porównawcza. V. Sonet, red. L. Pszczołowska, D. Urbańska, Warszawa.
Google Scholar
Pszczołowska L., 1997, Wiersz polski. Zarys historyczny, Wrocław.
Google Scholar
Scherber P., 1996, Ist der Sonettenkranz ein Zyklus?, [w:] Sonet in sonetni venec. Mednarodni simpozij v Ljubljani od 28. do 30. junija 1995, red. B. Paternu, F. Jakopin, Ljubljana, s. 429–435.
Google Scholar
Sgallová K., 1996, Sonet v české literatuře národního obrození, [w:] Sonet in sonetni venec.
Google Scholar
Mednarodni simpozij v Ljubljani od 28. do 30. junija 1995, red. B. Paternu, F. Jakopin, Ljubljana, s. 251–256.
Google Scholar
Sierotwiński S., 1966, Słownik terminów literackich, Wrocław.
Google Scholar
Sławiński J., 2002, Sonet, [w:] M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław.
Google Scholar
Waczków J., 1999, Nezval Vítězslav, [w:] Literatury zachodniosłowiańskie czasu przełomów 1890–1990, Katowice.
Google Scholar
Ważyk A., 1975, Przygody i doświadczenia, [w:] Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia. Księga druga, red. S. Pollak, Wrocław.
Google Scholar
Wóycicki K., 1960, Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego, Warszawa.
Google Scholar
Żaboklicki K., 2008, Historia literatury włoskiej, Warszawa.
Google Scholar
Wydania
Google Scholar
Adamson J., 1842, Lusitania illustrata: notices on the history, antiquities, literature, &c., of Portugal, Newcastle upon Tyne.
Google Scholar
Asnyk A., 1960, Poezje wybrane, Kraków.
Google Scholar
Baranowska M., 1997, Księga sonetów, Kraków.
Google Scholar
Camões L. de, 1984, Poezje wybrane, wyboru dokonał i opracował J. Waczków, Warszawa.
Google Scholar
Cavalcanti G., 1912, The Sonnets and Ballate of Guido Cavalcanti. With translation and introduction by E. Pound, Boston.
Google Scholar
Cavalcanti G., 1991, Le rime. Die Gedichte. Italienisch-Deutsch nach einer Interlinear Übersetzung von Geraldine Gabor in Deutsche Reime gebracht von Ernst-Jürgen Dreyer mit Anmerkungen zu den Gedichten von Geraldine Gabor, Mainz.
Google Scholar
Donne J., 2002, The Collected Poems of John Donne. Edited with an Introduction, Chronology, Notes, Bibliography and Glossary by R. Booth, Ware.
Google Scholar
Folkierski W., 1926, Sonet polski. Wybór tekstów, Kraków.
Google Scholar
Garczyński S., 1985, Poezje wybrane, wybór W. Szeląg, wstęp i nota biograficzna Z. Szeląg, Warszawa.
Google Scholar
Grabski J.W., 1924, Przeczucie, „Przegląd Warszawski”, t. II, s. 227–234.
Google Scholar
Holan V., 1985, Mušle, lastury a škeble, Praha.
Google Scholar
Hrubín F., 1963, Malý koncert. Sto nejkrásnějsích českých sonetů, Praha.
Google Scholar
Hviezdoslav P.O., 1999, Dzieci Prometeusza / Deti Prometeusa, wybór i posłowie J. Waczków, Kraków.
Google Scholar
Jaworski K.A., 1971, Wiersze. Pisma 1, Lublin.
Google Scholar
Kijonka T., 2014, 44 sonety brynowskie z obrazami J. Dudy-Gracza, Katowice.
Google Scholar
Krzeczkowski H., Sito J.S., Żuławski J., 1969, Poeci języka angielskiego, Warszawa.
Google Scholar
Lazarus E., 1889, The Poems of Emma Lazarus. In two volumes. Vol. I. Narrative, lyric and dramatic, Boston.
Google Scholar
Mácha K.H., 1997, Básně, Praha.
Google Scholar
Mickiewicz A., 2010, Sonety milostné, přeložila V. Dvořáčková, Brno.
Google Scholar
Miljković B., 1986, Wybór poezji, przeł. J. Salamon, Łódź.
Google Scholar
Muldoon P., 2006, The Old Country [https://www.poetryfoundation.org/poems/56491/ the-old-country – dostęp: 05.07.2017].
Google Scholar
Naborowski D., 1980, Poezje wybrane, wyboru dokonał i opracował K. Karasek, Warszawa.
Google Scholar
Negri P. (red.), 2002, Metaphysical Poetry. An Anthology, Mineola.
Google Scholar
Pietrkiewicz J., 1997, Antologia liryki angielskiej 1300–1950, Warszawa.
Google Scholar
[Prešeren F.] 1959, Poezje Doktorja Franceta Prešerna z dodatkom, Ljubljana.
Google Scholar
Prešeren F., 1965, Poezje, wybór, opracowanie i przypisy M. Piechal, wstęp B. Borko, Warszawa.
Google Scholar
Prešeren F., 1976, Poezje wybrane, wybrał, wstępem i przypisami opatrzył M. Piechal, Warszawa.
Google Scholar
Sá de Miranda F. de, 1896, Zachód słońca, przeł. J.A. Święcicki, [w:] Obraz literatury powszechnej w streszczeniach i przykładach, ułożyli P. Chmielowski i E. Grabowski, t. II. Czasy nowożytne, Warszawa.
Google Scholar
Shakespeare W., 1994, The Poems and Sonnets of William Shakespeare. With an Introduc- tion and Bibliography, Ware.
Google Scholar
Shelley P.B., 2002, The Selected Poetry and Prose of Shelley. Introduction and Notes by B. Woodcock, Ware.
Google Scholar
Słonimski A., 1964, Poezje zebrane, Warszawa.
Google Scholar
Strasburger J., 2000, Antologia poezji hiszpańskiej, Warszawa.
Google Scholar
Tiepolo G., 1572, Tre sorelle. Corone di sonetti, Vinegia.
Google Scholar
Vyhlídal O., 1984, A neopouštěj nás, Praha.
Google Scholar
Wordsworth W., 1995, The Collected Poems of William Wordsworth. With an Introduction by A. Till, Ware.
Google Scholar
Wordsworth W., 1884, The Sonnets of William Wordsworth Collected in One Volume with an Essay on the History of the English Sonnet by R.C. Trench, London.
Google Scholar
Wroth M., 2009, Pamphilia to Amphilantus, Beaumont F., Salmacis and Hermaphroditus, Oxford.
Google Scholar