Literatura jako źródło frazeologii. Literaturyzm i jego typy w polszczyźnie
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The main aim of the article is to direct the reader’s attention to the marginal nature of the research in phraseology derived from broadly conceived literary works. Heretofore phraseological combinations drawn from literature have not received comprehensive and in-depth linguistic treatment – there are no major theoretical and material-based works of research devoted to this subject which would enable one to present the richness and the variety of such lexical forms featured in the modern Polish language. Due to the fact that the Polish linguistic literature lacks a separate name of lexical combinations derived from literature, the author introduces the term literaturism (a literature-based expression – Polish: literaturyzm), by analogy with the terms biblizm and mitologizm which have been used in Polish linguistic studies for many years, and she also distinguishes particular types of literaturisms, i.e. phraseological literaturism (e.g. czekać na Godota, chocholi taniec, lwia część, rząd dusz, wiek balzakowski) and lexical literaturism (e.g. dulcynea, dulszczyzna, hamletyzm, judym, quasimodo).
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Rozwiązanie skrótów
Google Scholar
EJP – Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, M. Kucała, Wrocław–Warszawa–Kraków 1999.
Google Scholar
MSB – Godyń J., Od Adama i Ewy zaczynać. Mały słownik biblizmów języka polskiego, Warszawa 2006.
Google Scholar
MSMF – Puda‑Blokesz M., Po nitce do kłębka. Mały słownik mitologizmów frazeologicznych języka polskiego, Kraków 2015.
Google Scholar
NKPP – Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. I–III red. J. Krzyżanowski, t. IV opracował S. Świrko przy współudziale D. Świerczyńskiej i S. Świrko, Warszawa 1969–1978.
Google Scholar
PPBys – Bystroń J., Przysłowia polskie, Kraków 1933.
Google Scholar
PPDar – Weryha‑Darowski A., Przysłowia polskie odnoszące się do nazwisk szlacheckich i miejscowości, Poznań 1874, https://polona.pl/item-view/7c3c72ff-4260-4365- b336-bd863ca35f5b?page=59 (dostęp: 10.09.2023).
Google Scholar
PPRys – Rysiński S., Przypowieści polskie (Proverbiorum polonicorum centuriae decem et octo), Lubcz 1618, https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/26159/edition/
Google Scholar
/content (dostęp: 30.09.2023).
Google Scholar
SE – Kopaliński W., Słownik eponimów, czyli wyrazów odimiennych, Warszawa 1996.
Google Scholar
SFE – Czeszewski M., Foremniak K., Ludzie i miejsca w języku. Słownik frazeologizmów eponimicznych, red. M. Bańko, przedmowa R. Sulima, Warszawa 2011.
Google Scholar
SFWP – Bąba S., Liberek J., Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, Warszawa 2001.
Google Scholar
SLF – Piela A., Literatura źródłem związków frazeologicznych. Słownik, Katowice 2024.
Google Scholar
USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. I–IV, Warszawa 2003.
Google Scholar
WSF – Fliciński P., Wielki słownik frazeologiczny, Poznań 2012, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/25561/1/Piotr%20Flici%C5%84ski_Wspolczesny_slownik_frazeologiczny_author%27s%20version.pdf (dostęp: 15.09.2023).
Google Scholar
WSFJP-1 – Müldner‑Nieckowski P., Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego. Wyrażenia, zwroty, frazy, Warszawa 2004.
Google Scholar
WSFJP – Müldner‑Nieckowski P., Müldner‑Nieckowski Ł., Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego. Pomoc dla piszących, Warszawa 2022.
Google Scholar
WSJP PAN – Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki, Kraków 2007–,
Google Scholar
http://www.wsjp.pl (dostęp: 30.09.2023).
Google Scholar
Bibliografia
Google Scholar
Chlebda W., 2001, Frazeologia polska minionego wieku, [w:] Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, red. S. Dubisz, S. Gajda, Warszawa 2001, s. 155–165.
Google Scholar
Chlebda W., 2005, Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Opole.
Google Scholar
Dereń B., 2005, Pochodne nazw własnych w słowniku i w tekście, Opole.
Google Scholar
Koziara S., 2001, Frazeologia biblijna w języku polskim, Kraków.
Google Scholar
Koziara S., 2005, Uwagi w sprawie źródeł oraz selekcji zasobu polskich frazeologizmów biblijnych, „Problemy Frazeologii Europejskiej” VII, s. 39–49.
Google Scholar
Lewicki A.M., Pajdzińska A., 2001, Frazeologia, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 315–333.
Google Scholar
Puda‑Blokesz M., 2014, Mitologizmy frazeologiczne w języku polskim (na materiale leksykografii XX i XXI wieku), Kraków.
Google Scholar
Puda‑Blokesz M., 2021, Mitologizmy frazeologiczne w najnowszych ujęciach lingwistycznych, [w:] Język polski – między tradycją a współczesnością. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, red. E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki, Kraków, s. 150–161.
Google Scholar
Rudnicka E., 2005, Z pogranicza leksykologii i onomastyki – przyczynek terminologiczny, „Prace Filologiczne” L, s. 99–124.
Google Scholar
Rutkowski M., 2007, Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii. Proces deonimizacji, Olsztyn.
Google Scholar