Образ мазура в славянской фольклорной языковой картине мира (на материале текстов польского, украинского и частично русского и белорусского фольклора)
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The main thesis put forward in this article is the question of folk linguistic view of Mazur in the examples of Polish, Ukrainian, Belarusian and Russian folklore. The question are analyzed on the basis of folklore materials: anectodes, traditional oral folk stories, adages and fairy tales. The research method is based on Bartminski’s and J. Matskevichsconcept of linguistic worldview. Linguistic worldview is understood as a kind of interpretation of reality and group of ideas reflected in language. Folklore is understood as reflection of popular worldview, system of beliefs and ethnic stereotypes. This article focus on a reconstruction of Mazurs linguistic creation, and also try to define his role in Slavic folk linguistic view.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Adalberg S., 1889–1894, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, Warszawa.
Google Scholar
Banaś-Korniak T., 2011, Ambiwalencje znaczeń: o językowych eksperymentach sowizdrzałów, [w:] D. Rott, P. Wilczek, B. Stuchlik-Surowiak (red.), Liber amicorum professoris Ioannis Malicki, Katowice, s. 41–53.
Google Scholar
Bartmiński J., 1999, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] J. Bartmiński (red.), Językowy obraz świata, Lublin, s. 103–120.
Google Scholar
Bartmiński J., 1972, Poetycka funkcja mazurzenia w folklorze nad górnym Wieprzem, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Nauki Filozoficzne i Humanistyczne” 27, s. 1–15.
Google Scholar
Bystroń J.S., 1995, Megalomania narodowa, Warszawa.
Google Scholar
Dzięgiel E., 2003, Polszczyzna na Ukrainie. Sytuacja językowa w wybranych wsiach chłopskich i szlacheckich, Warszawa.
Google Scholar
Dzięgiel E., 2013, O losach etnonimów „Lach” i „Mazur” na dawnych Kresach południowo-wschodnich, [w:] E. Dzięgiel, T. Korpysz (red.), Niejedno ma imię… Prace onomastyczne i dialektologiczne dedykowane Profesor Ewie Wolnicz-Pawłowskiej, Warszawa, s. 117–132.
Google Scholar
Erzepki B., 1896, Masovita. Słowniczek wyrazów gwary mazowieckiej, Poznań.
Google Scholar
Gieysztor A., Samsonowicz H., 1994, Dzieje Mazowsza do 1526 roku, Warszawa.
Google Scholar
Karaś H., Sposoby wprowadzania gwary do utworu literackiego i jej funkcje, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=podstawy-dialektologii&l2=sposoby-wprowadzania-mwr (dostęp: 12.11.2021).
Google Scholar
Krzyżanowski J. (red.), 1970, Nowa księga przysłów polskich, t. II, Warszawa.
Google Scholar
Maćkiewicz J., 1999, Co to jest „językowy obraz świata”, „Etnoligwistyka” 11, s. 7–24.
Google Scholar
Palczewski M., 1985, Problem „separatyzmu mazowieckiego” w historiografii polskiej, „Przegląd Historyczny” 76, z. 1, s. 113–130.
Google Scholar
Samsonowicz H., 1989, Przesłanki tworzenia się narodu mazowieckiego na przełomie XV i XVI wieku, [w:] M. Kula (red.), Narody. Jak powstawały i jak wybijały się na niepodległość, Warszawa, s. 146–153.
Google Scholar
Silecki J., 2008, Stereotyp Polaka w tradycyjnym światopoglądzie Ukraińców, „Postscriptum Polonistyczne” 1 (1), s. 135–146.
Google Scholar
Smoleński W., 1908, Szkice z dziejów szlachty mazowieckiej, Kraków.
Google Scholar
Tyrpa A., 2006, Losy etnonimu Mazur, [w:] J. Duma (red.), Onomastyka regionalna, Olsztyn, s. 181–193.
Google Scholar
Wójcicki K.W., 1869, Szkice historyczne i z domowego życia niedawno ubiegłej przeszłości, Kraków.
Google Scholar
Белова О. В., 2000, «Лях-девятьденник» и «москаль-людоед» (представления этнических соседей друг о друге). ВВ. А. Хорев (Ред.) Поляки и русские в глазах друг друга (226-230). Москва: Индрик.
Google Scholar
Березович, Е. Л.,Кучко, В. С., 2017, Еще раз об этимологии рус. мазурик ‘мошенник’ (в свете культурно-языкового образа мазура в славянских традициях), Slověne1, 415-441.
Google Scholar
Гнатюк, В., 1899, Етноґрафічний збірник, т. VI: Галицько-руські анекдоти, Львів: Етноґрафічна комісия Наукового Товариства імени Шевченка.
Google Scholar
Гнатюк, В., 1903, Етноґрафічний збірник, т. XV: Знадобидо Галицько-руської демонольоґії, Львів: Етноґрафічна комісия Наукового Товариства імени Шевченка.
Google Scholar
Зашкільняк, Л. (Ред.)., 2009, Історичні міфи і стереотипи та міжнаціональні відносини в сучасній Україні, Львів: Ін-т українознавства ім. Крип'якевича НАНУ.
Google Scholar
Левченко, М., 1928, Казки та оповідання з Поділля: в записах 1850-1860-их рр., вип. 1-2, Київ: Українська Академія Наук. Філологічна катедра; Етнографічна комісія.
Google Scholar
Мишанич, С. В., 2003, Фольклористичні та літературознавчі праці, т. 2, Донецьк: ДонНУ.
Google Scholar
Народньій календарь на рокъ звычайный 1870, (1869). Львов: Зъ друкаpнѣ М. Ф. Порембы.
Google Scholar
Номис, М., (Спор.), 1864, Українські приказки, прислівъя и таке инше, С.-Петербург: В друк. Тиблена і комп. И. Куліша.
Google Scholar
Радзiк, Р., 1997, Палякi - Беларусы: узаемныя стэрэатыпы ў XIX i XX ст. (да 1939 г.), Беларускі гістарычны агляд 4, сш. 1-2 (6-7), http://www.data.minsk.by/bhr/bel/6-7/67_3.html
Google Scholar
Семеног О., 2004, Украинский фольклор, Глухів: РВВ ГДПУ.
Google Scholar
Франко І., 1908, Етноґрафічний збірник. Галицько-руські народні приповідки, Львів: З друк. Наук. Т-ва ім. Шевченка.
Google Scholar
Временникъ Института ставропигійского съ мѣсяцесловомъ на годъ простый 1870. (1870). Львов: Типом и иждивеніем Ставропиг. Ин-та.
Google Scholar
Грачев, М. А., 2005, От Ваньки Каина до мафии. Прошлое и настоящее уголовного жаргон, Санкт-Петербург: Азбука-классика.
Google Scholar
Даль, В. И., 2014, Толковый словарь живого великорусского языка, Москва: Славянский Дом Книги.
Google Scholar
Кельсиев, В. И., 1868, Галичина и Молдавия. Путевые письма, Санкт-Петербург, http://malorus.ru/ukrstor/kelsiev.htm
Google Scholar
Ленивов, А. К., 1971, Донской казачий словарь – лексикон (Исторические исследования), Мюнхен: издание автора.
Google Scholar
Михайлина, В. Ю., (Ред.)., 2009, Ситуативная адекватность. Интерпретация культурных кодов, Саратов – Санкт-Петербург: ЛИСКА.
Google Scholar
Нижегородский сборник под редакцией А. С. Гациского,т. 10 (1890): http://www.nounb.sci-nnov.ru/fulltext/acg/nn-sbornik/pdf/sb10-narod.pdf
Google Scholar
Песни, собранные П. В. Киреевским изданы Обществом любителей российской словесности, вып. 6, 1864, Москва: изданы Обществом любителей российской словесности.
Google Scholar
Путилов Б. Н., Добровольский, Б. М. (Сост.)., 1960, Исторические песни XIII-XVI веков, Ленинград: Изд-во Акад. наук СССР.
Google Scholar
Филин, Ф. П. (Ред.), 1982, Словарь русского языка XI-XVII вв., вып. 9, Москва: Наука.
Google Scholar
Черванева, В. А. Артеменко, Е. Б., 2004, Пространство и время в фольклорно-языковой картине мира (на материале эпических жанров), Воронеж: Воронежский госпедуниверситет.
Google Scholar