Od statystyki do metonimii. O tekstach literackich Janusza Korczaka
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
The article deals with literary texts written by Janusz Korczak that are presented against the background of the writer’s works in other genres and compared with samples from the prose of Ignacy Dąbrowski, a contemporary of Korczak. The analysis of the texts relies on statistical methods. The examined aspects include, among others: index of lexical richness, originality of vocabulary, stereotypicality, the role of the most frequent words in building the text, and the share of nouns and verbs in the lexicon and in the text. The generalizations obtained by means of the statistical methods serve as the basis for identifying the linguistic characteristics of Korczak’s literary texts: closeness of the style of the novel to the spoken language that creates a border-line “written-spoken” register. This feature is visible in the use of metonymies. Examples from the novel Król Maciuś Pierwszy [King Matt the First] are used to illustrate the meaning of metonymies and various methods of their creation. It serves as the evidence that Korczak used simple, colloquial language in his novel, and frequently replaced sophisticated words with synonyms that were in agreement with the imagination and expressiveness of a child.
Downloads
Article Details
Author, submitting a text to the editorial board of the journal “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica", certifies that the content of the article has not been published so far and that the work does not violate in any way the copyright or related rights of other person, as well as other rights of third parties, and that no one's rights to the work (or any part thereof) have been missed. After signing the contract, the property rights to the published materials are transferred to the Scientific Publisher of the University of the National Education Commission, Krakow.
“Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” is an open access journal, and all its content is made available free of charge to users and institutions under the Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 license (attribution, non-commercial use, no derivative works). Under this license, the authors agree that their work may be lawfully reused for any purpose, except for commercial purposes, without the prior consent of the author or publisher. Everyone can read, download, copy, print, distribute and process these works, provided that the author's marking and the original publication place are correct. Published texts may not be used to create derivative works (e.g. to translate and publish in another language without the consent of the publisher). This is in line with the BOAI (Budapest Open Access Initiative) definition. "Studia Linguistica" does not charge for submitting or processing articles.
References
Ankersmit F.R., 2004, Pamiętając Holocaust. Żałoba i melancholia, [w:] idem, Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, red. E. Domańska, tłum. A. Ajschtet, A. Kubis, I. Regulska, Kraków, s. 400–460.
Google Scholar
Cieśla J., 2012, Patroni roku 2012, ludzie i wydarzenia. Henryk zwany Januszem, „Polityka”, 3–10 stycznia, s. 76–79.
Google Scholar
Dąbrowski Ignacy, 1972, [hasło w:] Leksykon PWN, Warszawa, s. 227.
Google Scholar
Dobrzyńska T., 1994, Mówiąc przenośnie... Studia o metaforze, Warszawa.
Google Scholar
Eichelberger W., 1997, Nieznany geniusz, niechciany święty, „Gazeta Wyborcza”, 6 lutego, s. 10.
Google Scholar
Gąsiorek K., 1997, Od słowa do tekstu. O języku i stylach Janusza Korczaka, Kraków.
Google Scholar
Gąsiorek K., 2001, Widzenie świata oczyma dziecka (składniowe środki stylistyczne w powieściach Janusza Korczaka), [w:] Problemy poznawania dzieła literackiego w szkole. Tekst.
Google Scholar
Kontekst. Znak. Znaczenie, red. T. Świętosławska, Łódź, s. 162–179.
Google Scholar
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., 1976, Metonimia, [hasło w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław, s. 237–238.
Google Scholar
Kirchner H., 1990, Nieznany utwór Janusza Korczaka, „Zeszyty Literackie” (Paryż), nr 31, s. 26–32.
Google Scholar
Korczak J., 1992, Król Maciuś Pierwszy, [w:] Janusz Korczak. Dzieła 8, Warszawa, s. 5–249.
Google Scholar
Korolko M., 1990, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990.
Google Scholar
Kubiszyn-Mędrala Z., 1992, Frekwencja części mowy w polszczyźnie mówionej, [w:] Język polski jako obcy. Programy nauczania na tle badań współczesnej polszczyzny, red. W. Miodunka, Kraków, s. 177–184.
Google Scholar
Kuliczkowska K., 1986, Korczak Janusz, [hasło w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1: A–M, Warszawa, s. 473.
Google Scholar
Kurzowa Z., 1999, Ilustrowany słownik podstawowy języka polskiego wraz z indeksem pojęciowym wyrazów i ich znaczeń, indeks oprac. J. Winiarska, Kraków.
Google Scholar
Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, przełożył i wstępem opatrzył T.P. Krzeszowski, Warszawa.
Google Scholar
Lewin A., 1984, Wprowadzenie i wybór, [w:] Janusz Korczak. Pisma wybrane, t. 1, Warszawa, s. 7–57.
Google Scholar
Mayenowa M.R., 1979, Metafora, [w:] eadem, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław, s. 216–250.
Google Scholar
Nofer-Ładyka A., 1984, Dąbrowski Ignacy, [hasło w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1: A–M, Warszawa, s. 180.
Google Scholar
Okoń W., 1993, Janusz Korczak – pedagog heroiczny, [w:] idem, Wizerunki sławnych pedagogów polskich, Warszawa, s. 220–249.
Google Scholar
Olczak-Ronikier J., 2011, Korczak. Próba biografii, Warszawa.
Google Scholar
Pisarek W., 1972, Frekwencja wyrazów w prasie. Wiadomości, komentarze, reportaże, Kraków.
Google Scholar
Podobiński S., 1996, Język elementem charyzmy. Janusza Korczaka władztwo nad słowem, [w:] Reminiscencje myśli Janusza Korczaka wykorzystywane w nowoczesnych modelach kształcenia, red. M. Juszczyk, Częstochowa, s. 225–230.
Google Scholar
Rittel T., 1995, Metafora i metaforyzacja w języku siedmio-, ośmio- i dziewięciolatków, [w:] Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, red. J. Ożdżyński, Kraków, s. 185–199.
Google Scholar
Sambor J., 1972, Słowa i liczby. Zagadnienia językoznawstwa statystycznego, Wrocław.
Google Scholar
Stachurski E., 1989, Słownictwo w utworach polskich naturalistów. Badania statystyczne, Kraków.
Google Scholar
Szlązakowa A., 1984, Posłowie, [do:] Janusz Korczak. Pamiętnik, Poznań, s. 44–55.
Google Scholar
Szpilman W., 2000, Pianista, Kraków.
Google Scholar
Szumska D., 2000, Na tropach tropu. Rozważania o metaforze poetyckiej, [w:] Językowy obraz świata i kultura, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław, s. 161–168 (Język a Kultura, t. 13).
Google Scholar
Zarębina M., 1984, Słownictwo wypowiedzi oficjalnych (dialogowych) w środowisku szkolnym (analiza statystyczna), „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego”, t. 5, red. J. Kram, E. Polański, Katowice, s. 132–148.
Google Scholar
Zarębina M., 1985, Próba statystycznej analizy słownictwa polszczyzny mówionej (synteza danych liczbowych), Wrocław.
Google Scholar