Phraseological relationships and winged words from the film trilogy of Sylwester Chęciński (on selected examples)

Main Article Content

Dorota Połowniak-Wawrzonek
https://orcid.org/0000-0002-7417-7330

Abstract

In contemporary Polish, there are phraseologies and winged words that come from film, series, songs, the language of politics, advertising, popular TV and radio programs. S. Chęciński’s trilogy includes, among others, the following idioms and winged words: sami swoi; nie ma mocnych; dla zdrowotnosti a. dla zdrowotności; Podejdź do płota (jako i ja podchodzę); Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po naszej stronie; U mnie słowo droższe pieniędzy. In the texts, apart from the canonical forms of the relationships, there are also their modifications, cf. Sąd sądem, ale …; Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po Jarka stronie; Prawo prawem, ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie; Sądy Sądami - ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie; Sąd sądem, a sprawiedliwość PO naszej stronie musi być. Usually these are replacing, sometimes shortening or adding modifications. Innovation strengthens the invariant. Permanent verbal connections in canonical form, their modifications may in texts fulfill fatal, ludic, persuasive and informative functions.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Połowniak-Wawrzonek, D. (2022) “Phraseological relationships and winged words from the film trilogy of Sylwester Chęciński (on selected examples)”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, (17), pp. 172–185. doi: 10.24917/20831765.17.13.
Section
Articles

References

Bartmiński J., 2007, Opozycja swój/obcy a problem językowego obrazu świata, „Etnolingwistyka”, t. 19, s. 35–59.
Google Scholar

Bąba S., 1989, Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny, Poznań.
Google Scholar

Bobrowski J., 2017, Stylizacja językowa w filmie fabularnym – zarys koncepcji badawczej, „Poradnik Językowy”, z. 1, s. 38–48.
Google Scholar

Bobrowski J., 2020, „Staropolszczyzna” filmowa. Osobliwości językowe jako wykładniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych, Kraków.
Google Scholar

Bralczyk J., 2007, 444 zdania polskie, Warszawa.
Google Scholar

Chlebda W., 2005, Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Opole.
Google Scholar

Chlebda W., 2010, Skrzydlate słowa a frazeologia, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szyszek, Poznań, s. 9–20.
Google Scholar

Greszczuk B., 1988, Konstrukcje porównawcze i ich rozwój w języku polskim, Rzeszów.
Google Scholar

Ignatowicz-Skowrońska J., 2008, Frazeologizmy jako tworzywo stylu współczesnej powieści polskiej, Szczecin.
Google Scholar

Ignatowicz-Skowrońska J., 2015, Skrzydlate słowa Juliana Tuwima, „Studia Językoznawcze”, nr 14, s. 225–248.
Google Scholar

Ignatowicz-Skowrońska J., 2017, O kilku skrzydlatych słowach Henryka Sienkiewicza, „Studia Językoznawcze”, nr 16, s. 97–106.
Google Scholar

Jaworski M., 1986, Podręczna gramatyka języka polskiego, Warszawa.
Google Scholar

Kołodziejek E., 2007, Swoi i obcy w społecznej przestrzeni subkultur, „Etnolingwistyka”, t. 19, s. 133–141.
Google Scholar

Kresa M., 2016, Polszczyzna kresowa w filmie – analiza języka bohaterów „Samych swoich” (fonetyka, fleksja, składnia), „Prace Filologiczne”, t. 68, s. 167–182.
Google Scholar

Kresa M., 2019, Filmowa stylizacja gwarowa na przykładzie lwowskiego bałaku w polskich filmach fabularnych (1936-2012), Warszawa.
Google Scholar

Lewicki A.M., 1976, Wprowadzenie do frazeologii syntaktycznej. Teoria zwrotu frazeologicznego, Katowice.
Google Scholar

Lewicki A.M., 1983, Składnia związków frazeologicznych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. XL, s. 75–76.
Google Scholar

Lewicki A.M., 2003a, Uwagi o problemie „skrzydlatych słów”, [w:] A.M. Lewicki, Studia z teorii frazeologii, Łask, s. 301–306.
Google Scholar

Lewicki A.M., 2003b, Zakres frazeologii, [w:] A.M. Lewicki, Studia z teorii frazeologii, Łask, s. 155–167.
Google Scholar

Lewicki A.M., Pajdzińska A., 1993, Frazeologia, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2. Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 307–323.
Google Scholar

Najlepsze kasztany. Księga cytatów polskiego filmu, wybór i oprac. M. Hendrykowski, Poznań 2013.
Google Scholar

Nowak P., 2007, Opozycja swój/obcy a skuteczność komunikacji – wybrane zagadnienia, „Etnolingwistyka”, t. 19, s. 99–108.
Google Scholar

Nowakowska B., 2005, Nowe połączenia wyrazowe we współczesnej polszczyźnie, Kraków.
Google Scholar

Piwowar J., 2019, Żyrafy nadal wchodzą do szafy? Kultowe teksty z PRL-u we współczesnej przestrzeni komunikowania społecznego, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna”, t. 3, s. 69–85, https://doi.org/10.31648/mkks.2974.
Google Scholar

Połowniak-Wawrzonek D., 2010, Wpływ mediów na współczesną polską frazeologię, Kielce.
Google Scholar

Połowniak-Wawrzonek D., 2020, Związki frazeologiczne i skrzydlate słowa powstałe pod wpływem języka polityki oraz ich modyfikacje, Kielce.
Google Scholar

Połowniak-Wawrzonek D., 2021, Frazeologizmy i skrzydlate słowa wywodzące się z piosenek oraz modyfikacje tych połączeń (na wybranych przykładach), Kraków.
Google Scholar

Połowniak-Wawrzonek D., 2022, Film i serial telewizyjny jako źródła frazeologizmów oraz skrzydlatych słów (na wybranych przykładach), Kraków.
Google Scholar

Połowniak-Wawrzonek D., Rosińska-Mamej A., 2020, Frazeologizmy i skrzydlate słowa powstałe wskutek oddziaływania filmu, [w:] W kręgu języka i kultury, red. M. Marczewska, H. Mijas, Kielce, s. 129–139.
Google Scholar

Skowronek B., 2020, Język w filmie. Ujęcie mediolingwistyczne, Kraków.
Google Scholar

Smoleń-Wawrzusiszyn M., 2016, „Nieznośna lekkość bytu”– skrzydlate słowa w retorycznych interpretacjach, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 16, s. 265–283.
Google Scholar

Szerszunowicz J., 2014, Konotacje intrakulturowych skrzydlatych słów w przekładzie, „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. 14, s. 261–279.
Google Scholar

Tarsa J., 1995, Dyskretny urok nagłówka, czyli skrzydlate słowa na łamach dzisiejszej prasy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Filologia Rosyjska”, t. 34, s. 101–107.
Google Scholar

Terentiew N., 2004, Zwierzenia kontrolowane, Warszawa.
Google Scholar

Żmigrodzki P., 2016, Od „słynnego cytatu” do nieciągłej jednostki języka. O kilku nowszych frazeologizmach „filmowych” w Wielkim słowniku języka polskiego PAN, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek, Poznań, s. 117–134.
Google Scholar