Profesor Irytajło denerwował się bez powodu… Strategie tekstotwórcze służące objaśnianiu znaczeń nazw osobowych w dziecięcej komunikacji literackiej na przykładzie serii opowiadań Humorki Agnieszki Zimnowodzkiej
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
W artykule opisano strategie tekstotwórcze służące odsłonie znaczeń nazw osobowych z cyklu opowiadań Humorki Agnieszki Zimnowodzkiej adresowanych do dziecięcego odbiorcy. Związki znaczeniowe nazw powiązane ze sposobem ich interpretacji omówiono w płaszczyźnie motywacyjnej i pragmatycznej, pod kątem ich struktur tekstowych i semiotycznych. W ramach założeń badawczych zaprezentowano trzy nadrzędne strategie wpisane w narrację, komentarz autorski, dialog, opis sytuacji/wydarzeń oraz w kompilacje tych wypowiedzi, jednocześnie omawiając wymiar pragmatyczny i wartość konotacyjną onimów, koherencję nazw osobowych z tekstem oraz funkcję nazw w dziecięcej komunikacji literackiej. Analiza sposobów wyjaśniania znaczeń nazw osobowych umożliwiła sformułowanie wniosków na temat oryginalnych rozwiązań autorki w zakresie komponowania motywacji uzasadniających wybór nazw oraz ich kontekstualnego znaczenia.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Bułczyńska K., 1988, Bajbajek z Krokodylewa, czyli o nazwach własnych w literaturze dla dzieci, [w:] Język zwierciadłem kultury, czyli nasza codzienna polszczyzna, red. H. Zgółkowa, Poznań, s. 148–151.
Google Scholar
Burska‑Ratajczyk B., 2000, Magia słowa – neologizmy nazewnicze w utworach artystycznych dla dzieci, „Rozprawy Komisji Językoznawczej ŁTN” XLV, s. 9–23.
Google Scholar
Cieślikowa A., 1994, O motywacji w onomastyce, „Polonica” XVI, s. 193–199.
Google Scholar
Cyzman M., 2009, Osobowe nazwy własne w dziele literackim z perspektywy jego ontologii, Toruń.
Google Scholar
Czaplicka‑Jedlikowska M., 2007, Edukacyjne aspekty nazw własnych w literaturze dla dzieci, Bydgoszcz.
Google Scholar
Czerny A., 2011, Teoria nazw geograficznych, Warszawa.
Google Scholar
Dawidziak‑Kładoczna M., 2015, Mechanizmy kreacji onimów w literaturze dla dzieci (na przykładzie wybranych utworów), „Onomastica” LIX, s. 341–354.
Google Scholar
Domaciuk‑Czarny I., 2014, Nazwy własne w fantasy humorystycznej na przykładzie utworów Jacka Piekary i Pawła Majki, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” LX, s. 51–65.
Google Scholar
Gałkowski A., 2014, Motywacja w procesie tworzenia chrematonimii marketingowej, „Poznańskie Studia Językoznawcze” XXVII(5), s. 63–72.
Google Scholar
Graf M., 2015, Literackie nie‑nazywanie. Onomastykon polskiej prozy współczesnej, Poznań.
Google Scholar
Graf M., Graf P., 2018, Roland Barthes i nazwy. Refleksje na marginesie pewnej teorii onomastycznej Marcela Prousta, [w:] Z nazwą w świat. Filologiczna podróż z Profesor Ireną Sarnowską‑Giefing, red. M. Graf, W. Hofmański, P. Graf, Poznań, s. 209–220.
Google Scholar
Jędrzejko E., 1997, Strategie tekstotwórcze a gry językowe w literackich nazwach własnych, [w:] Gry w języku, literaturze i kulturze, red. E. Jędrzejko, U. Żydek-Bednarczuk, Katowice, s. 65–76.
Google Scholar
Kęsikowa U., 1988, Funkcja dydaktyczna nazewnictwa w powieściach dla młodzieży, [w:] Onomastyka w dydaktyce szkolnej i społecznej, red. E. Choma, Szczecin, s. 81–86.
Google Scholar
Kosyl Cz., 1983, Forma i funkcja nazw własnych, Lublin.
Google Scholar
Kosyl Cz., 1988, Aluzyjność nazw własnych w dziele literackim, „Annales UMCS”, „Sectio FF”, „Philologiae” VI, s. 39–49.
Google Scholar
Kosyl Cz., 1991, Nazwy własne w literaturze dla dzieci (na przykładzie prozy Ewy Szelburg‑Zarębiny), „Zeszyty Naukowe WSP im. Powstańców Śląskich w Opolu”, „Językoznawstwo” XIII, s. 201–209.
Google Scholar
Kosyl Cz., 1992, Nazwy własne w prozie Jarosława Iwaszkiewicza, Lublin.
Google Scholar
Kosyl Cz., 1993, Główne nurty nazewnictwa literackiego (Zarys syntezy), [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 67–100.
Google Scholar
Kosyl Cz., 1998, Nazwy własne w literaturze pięknej, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Feleszko‑Rzetelska, s. 363–387.
Google Scholar
Kosyl Cz., 2001, Nazwy osobowe, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 431–445.
Google Scholar
Kresa M., 2015, W Koluszkach, w Mińsku, w Chile – przestrzeń poetycka wierszy i piosenek Agnieszki Osieckiej toponimami pisana, [w:] Mikrotoponimy i makrotoponimy w komunikacji i literaturze, red. A. Gałkowski, R. Gliwa, Łódź, s. 371–383.
Google Scholar
Łuc I., 2022a, Nazwy osobowe w opowiadaniach Agnieszki Zimnowodzkiej jako tekstowy komponent dziecięcej konceptualizacji świata, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” XXIX(49/1), s. 49–64.
Google Scholar
Łuc I., 2022b, Strategie nazewnicze wspomagające rozwój kreatywności odbiorców dziecięcych (na przykładzie opowiadań z cyklu Humorki Agnieszki Zimnowodzkiej), „Onomastica” LXVI, s. 147–262.
Google Scholar
Łuc I., 2023, Taką mam naturę, że ciągle mi wesoło… Nazwy osobowe motywowane leksyką z pola znaczeniowego „natura ludzka” jako nośnik znaczeń w przestrzeni literackiej Agnieszki Zimnowodzkiej, „Roczniki Humanistyczne. Językoznawstwo” LXX(6), s. 213–228.
Google Scholar
Łuc I., 2024, Urbanonimy motywowane frazeologizmami jako forma gry onimicznej z pośrednikiem inicjacji czytelniczej w literaturze dziecięcej Agnieszki Zimnowodzkiej, „Stylistyka” XXXIII, s. 193–209.
Google Scholar
Ożóg K., 1990, Leksykon metatekstowy współczesnej polszczyzny mówionej. Wybrane zagadnienia, Kraków, s. 43–45.
Google Scholar
Raszewska‑Klimas A., 2016, Nazwy własne w powieści Ewy Nowakowskiej Małgosia contra Małgosia, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” LXIII, s. 129–142.
Google Scholar
Rzetelska‑Feleszko E., Nazwy geograficzne, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 411–429.
Google Scholar
Sarnowska‑Giefing I., 1984, Nazewnictwo w nowelach i powieściach polskich okresu realizmu i naturalizmu, Poznań.
Google Scholar
Sarnowska‑Giefing I., 1993, Funkcje nazewnictwa w satyrze staropolskiej, [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 101–106.
Google Scholar
Szelewski M., 2003, Nazwy własne w utworach Andrzeja Sapkowskiego i Nika Pierumowa, Toruń.
Google Scholar
Szewczyk Ł.M., 1993a, Funkcja wartościująca nazewnictwa literackiego (na materiale wybranych dzieł Adama Mickiewicza), [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 147–155.
Google Scholar
Szewczyk Ł.M., 1993b, Nazewnictwo literackie w twórczości Adama Mickiewicza, Bydgoszcz.
Google Scholar
Szewczyk Ł.M., 1996, Funkcje nazw własnych w literaturze pięknej, [w:] Językoznawstwo. Materiały konferencji naukowej 14–16 marca 1995, red. K. Kallas, Toruń, s. 111–116.
Google Scholar
Szurek M.M., Zmuda E., 2024, Wybrane aspekty onomastyki literackiej w literaturze dla dzieci na przykładzie opowieści o Tappim Marcina Mortki, „Językoznawstwo” II(21), s. 219–228.
Google Scholar
Wilkoń A., 1970, Nazewnictwo w utworach Stefana Żeromskiego, Wrocław.
Google Scholar