Loanwords and stylistic diversity of Podhale region dialect
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
A dialect of the Podhale region is represented by three functional styles: the colloquial, artistic and literary style. They differ, among others frequency of use and type of loanwords. The literary style is dominated by Hungarian, Slovakian, Germanisms, Romanian, and in the artistic style (mainly in folksongs (przyśpiewki)) Anglicisms appear. Colloquial style in terms of loanwords is the least expressive, old loanwords belong to the recessive vocabulary, and Anglicisms do not have such a punching force as in joking and ironic folksongs.
Downloads
Article Details
Author, submitting a text to the editorial board of the journal “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica", certifies that the content of the article has not been published so far and that the work does not violate in any way the copyright or related rights of other person, as well as other rights of third parties, and that no one's rights to the work (or any part thereof) have been missed. After signing the contract, the property rights to the published materials are transferred to the Scientific Publisher of the University of the National Education Commission, Krakow.
“Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” is an open access journal, and all its content is made available free of charge to users and institutions under the Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 license (attribution, non-commercial use, no derivative works). Under this license, the authors agree that their work may be lawfully reused for any purpose, except for commercial purposes, without the prior consent of the author or publisher. Everyone can read, download, copy, print, distribute and process these works, provided that the author's marking and the original publication place are correct. Published texts may not be used to create derivative works (e.g. to translate and publish in another language without the consent of the publisher). This is in line with the BOAI (Budapest Open Access Initiative) definition. "Studia Linguistica" does not charge for submitting or processing articles.
References
Bartmiński J., 1973, O języku folkloru, Wrocław.
Google Scholar
Bartmiński J., 1977a, O derywacji stylistycznej (na przykładzie poetyckiego interdialektu folkloru i „gwary” w literaturze), „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Językoznawcze” 54, s. 87–110.
Google Scholar
Bartmiński J., 1977b, O derywacji stylistycznej. Gwara ludowa w funkcji języka artystycznego, Lublin.
Google Scholar
Bartmiński J., 1978, Wokół derywacji stylistycznej ludowego języka poetyckiego, „Z polskich studiów slawistycznych” V, cz. 2, s. 323–331.
Google Scholar
Dembowski B., Słownik gwary podhalskiej, „Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności” t. 5, s. 339–444 [przedr.: J. Okoniowa (red.), Studia dialektologiczne, III, Kraków 2006, s. 233–342].
Google Scholar
Gołąb Z., 1952, Wyrazy pochodzenia południowosłowiańskiego w polskich gwarach góralskich, „Język Polski” XXXII, s. 202–208.
Google Scholar
Goszczyński S., 1853, Dziennik podróży do Tatrów, Petersburg [przedr. w opracowaniu S. Sierotwińskiego, Wrocław–Kraków „Biblioteka Narodowa” I 170, 1958].
Google Scholar
Greń Z., 1998, Z problematyki językowej pogranicza polsko-czesko-słowackiego, „Z polskich studiów slawistycznych”, seria 9: „Językoznawstwo”, s. 95–101.
Google Scholar
Herniczek-Morozowa W., 1975–1976, Terminologia polskiego pasterstwa górskiego, cz. 1 (1975), cz. 2–3 (1976), Wrocław.
Google Scholar
Janczy W., 1904, Gwara Sromowiec Wyżnych, „Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie” t. 1, s. 51–87.
Google Scholar
Kantor J., 1907, Czarny Dunajec. Monografia etnograficzna, Kraków, s. 17–229 [odb. z: „Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne” t. 9].
Google Scholar
Клепикова Г.П., 1974, Славянская пастушеская терминология. Ее генезис и распространение в языках карпатского ареала, Mocква.
Google Scholar
Kniezsa I., 1934, Pochodzenie hungaryzmów karpackiej terminologii pasterskiej, [w:] Księga referatów. II Międzynarodowy Zjazdu Slawistów (Filologia Słowiańska). Sekcja I – Językoznawstwo, Warszawa, s. 49–53.
Google Scholar
Kopernicki I., 1875, Spostrzeżenia nad właściwościami językowymi w mowie górali beskidowych, z dodatkiem słowniczka wyrazów góralskich, „Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności” t. 3, s. 343–379.
Google Scholar
Kucała M., 1992, Związki leksykalne gwary Więciórki (woj. krakowskie) z literackim językiem słowackim, [w:] Studia z dialektologii polskiej i słowiańskiej, red. W. Boryś, W. Sędzik, Warszawa, s. 99–104.
Google Scholar
Kucała M., 2005, Europejskość góralskiego słownictwa, [w:] Góry i góralszczyzna w dziejach i kulturze pogranicza polsko-słowackiego (Podhale, Spisz, Orawa, Gorce, Pieniny). Literatura i język, red. M. Madejowa, A. Mlekodaj, K. Sikora, Nowy Targ, s. 184–189.
Google Scholar
Kurdyła T., 2014, Język ludowy a inne odmiany polszczyzny (uwagi teoretyczne), [w:] Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia. Materiały konferencji naukowej „Gwara i tekst”, Kraków 26–27 września 2013 r., red. M. Rak, K. Sikora, „Biblioteka LingVariów”, t. 17, Kraków, s. 65–79.
Google Scholar
Kurek H., 2017, Funkcja gwary w tekście, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. 64, s. 137–146.
Google Scholar
Malinowski L., 1891, Ślady wpływu rumuńskiego w mowie góralskiej na Podhalu. Przyczynek do wiadomości o pobycie Rumunów w tych stronach, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń PAU” I, s. 43–47.
Google Scholar
Małecki M., 1933, O wpływie słowackim na polskie gwary na Orawie, „Sbornik Matice Slovenskéj” XIII, s. 44–47.
Google Scholar
Németh M., 2008, Zapożyczenia węgierskie w gwarze orawskiej i drogi ich przenikania, Kraków.
Google Scholar
Nitsch K., 1960, Wybór polskich tekstów gwarowych, wyd. 2, Warszawa.
Google Scholar
Nitsch K., 1989, Gwara góralska a język polski, „Język Polski” LXIX, s. 82–85.
Google Scholar
Pitoń J., 2002, Lecom roki, Kraków.
Google Scholar
Pitoń J., 2005, Zbójnickie sprawy, Kraków.
Google Scholar
Popowska-Taborska H., 1986, Losy niektórych karpatyzmów w gwarach polskich, „Slavia Occidentalis” t. 43, s. 193–199.
Google Scholar
Rak M., 2014, Zróżnicowanie stylistyczne gwary w świetle statystyki leksykalnej (na materiale podhalańskim), [w:] Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia. Materiały konferencji naukowej „Gwara i tekst”, Kraków 26–27 września 2013 r., red. M. Rak, K. Sikora, „Biblioteka LingVariów”, t. 17, Kraków, s. 157–166.
Google Scholar
Rak M., 2015a, „Góry i Podgórze” Oskara Kolberga w ujęciu dialektologicznym, [w:] „Ja daję tylko materiał...”. O dziele Oskara Kolberga w dwusetną rocznicę jego urodzin, red. E. Antyborzec, Poznań, s. 225–237.
Google Scholar
Rak M., 2015b, Kulturemy podhalańskie, „Biblioteka LingVariów”, t. 19, Kraków.
Google Scholar
Siatkowski J., 1997, Językowe wpływy niemieckie w Karpatach, [w:] Witold Doroszewski – mistrz i nauczyciel, red. B. Falińska, Łomża, s. 75–99.
Google Scholar
Sikora K., Rak M., 2007, Czy gwara podhalańska może sprostać wymogom stylu biblijnego? Głos w dyskusji o tłumaczeniach Biblii na gwary, [w:] Spotkanie siedmiu kultur. Pogranicze polsko-słowackie. Rocznik Euroregionu „Tatry”, wydanie specjalne, red. A. Nowak, A. Pyzowska, Nowy Targ, s. 172–182.
Google Scholar
Sobierajski Z., 1968, Z leksykalnych wpływów słowackich na polskie gwary spiskie, „Z polskich studiów slawistycznych”, seria 3, cz. 3: „Językoznawstwo”, s. 257–267.
Google Scholar
Stopka A., 1897, Sabała. Portret, życiorys, bajki, powiastki, piosnki, melodie, Kraków.
Google Scholar
Szyfer A., 1962, Słownictwo pasterskie Tatr i Podhala, [w:] Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala, red. W. Antoniewicz, t. 4: Historia osadnictwa i organizacja społeczna pasterstwa oraz słownictwo pasterskie Tatr Polskich i Podhala, oprac. S. Górzyński, Wrocław, s. 163–193.
Google Scholar
Vrabie E., 1976, Note lexicale privind elementele de origine românească în limba polonă, „Studii şi cercetări lingvistice” XXVII, nr 2, s. 171–179; nr 3, s. 279–291.
Google Scholar
Wrześniowski A., 1885, Spis wyrazów podhalskich, „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego”, t. 10, s. 1–26 [przedr.: J. Okoniowa (red.), Studia dialektologiczne, III, Kraków 2006, s. 185–232].
Google Scholar
Zaręba A., 1978, Kontakty leksykalne na pograniczu językowym polsko-czesko-słowackim, „Z polskich studiów slawistycznych”, seria 5: „Językoznawstwo”, s. 333–341.
Google Scholar
Zawiliński R., 1899, O wpływie języka słowackiego na polskie gwary góralskie, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Akademii Umiejętności w Krakowie”, t. 4, nr 4, s. 3–4.
Google Scholar
Złoża J., 1891, Zbiór wyrazów i wyrażeń używanych w okolicach Chochołowa, „Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności” t. 4, s. 341–352.
Google Scholar