Feminist anthropology and the history of women and onomastics – common points (based on the example of Christian female names used in toponyms)

Main Article Content

Katarzyna Skowronek
https://orcid.org/0000-0003-0200-7217

Abstract

The article is a fragment of the research project Names as the basis of Polish toponyms, conducted in the Department of Onomastics in the Institute of Polish Language in Kraków. It is also a continuation of the discussion on the opportunities of using the category of gender in onomastics. The aim of the text is to highlight the presence of several Christian female names in structures of Polish toponyms, to describe their frequency, chronology and popularity. The author indicates various cultural and social factors facilitating (or not) the use of such toponyms in Poland. She interprets the creation of such toponyms (especially later) as a sign of increasing presence of women in the public and institutional sphere. The interpretation framework of this anthroponymic and toponymic material includes feminist anthropology and historical anthropology (especially the history of women).

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Skowronek, K. (2019) “Feminist anthropology and the history of women and onomastics – common points (based on the example of Christian female names used in toponyms)”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, (14), pp. 218–234. doi: 10.24917/20831765.14.18.
Section
Articles

References

Abramowicz Z., 2010, Antroponimia Żydów Białostockich, Białystok.
Google Scholar

Ardener E., 1975, Belief and the problem of women, in: S. Ardener (ed.), Perceiving Women, London, s. 1−18.
Google Scholar

Algeo J., Algeo K., 2000, Onomastics as an Interdisciplinary Study, „Names” 48.3/4, s. 265−274.
Google Scholar

Baer M., 2004, Najzdrowszy ze sceptycyzmów? Koncepcje płci i seksualności w antropologii społeczno-kulturowej, [w:] Gender: konteksty, red. M. Radkiewicz, Kraków, s. 11–26.
Google Scholar

Baer M., 2016, Od „kłopotliwych związków” do „wspólnoty krytyków”?: antropologia i studia genderowe, "Zeszyty Etnologii Wrocławskiej" nr 1 (24), s. 37-52.
Google Scholar

Baer M., Kościańska A., 2014, Antropologia i gender. Wprowadzenie, „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej”, nr 1 (20), s. 5–11.
Google Scholar

Banderowicz K., 2009, Imiona poznaniaków u progu XVII stulecia (na materiale Akt sądu wójtowskiego), „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Seria Językoznawcza XV (XXXV), s. 137−152.
Google Scholar

Barnard A., 2016, Antropologia. Zarys teorii i historii, Warszawa.
Google Scholar

Boas F., 1934, Geographical names of the Kwakiutl Indians, New York; https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=inu.39000005878918 (dostęp dnia 2.03.2019).
Google Scholar

Bramwell E.S., 2011, Naming in Society. A cross-cultural study of five communities in Scotland Thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy ENGLISH LANGUAGE, COLLEGE OF ARTS UNIVERSITY OF GLASGOW, theses.gla.ac.uk/3173/1/2011bramwellphd.pdf (dostęp dnia 3.03.2019).
Google Scholar

Bramwell E.S., 2016, Personal Names and Anthropology, in: C. Hough (ed.), The Oxford Handbook of Names and Naming, Oxford.
Google Scholar

Breza E., 1999, Imiona kobiece od przymiotników i rzeczowników abstrakcyjnych, „Onomastica” XLIV, s. 59−71.
Google Scholar

Czeppe M., Elżbieta z Branickich Sapieżyna, [w:] Internetowy polski słowik biograficzny https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/elzbieta-sapiezyna-z-branickich (dostęp dnia 3.04.2019).
Google Scholar

Czopek-Kopciuch B., 2017, Imię Maria w polskiej ojkonimii, „Onomastica” 61/2, s. 43−52.
Google Scholar

Dacewicz L., 1992, Imiona żeńskie w dawnym powiecie mielnickim (XVI i XVII w.), „Białostocczyzna” nr 3.
Google Scholar

Dacewicz L., 1994, Nazewnictwo kobiet w starostwie brańskim w XVI w., „Białostocczyzna” nr 4.
Google Scholar

Dąbrowski S.P., 2013, Portrety Elżbiety z Branickich Sapieżyny w paszkwilach obyczajowych i politycznych, [w:] Codzienność i niecodzienność oświeconych, t. II, W rezydencji, w podróży i na scenie publicznej, red. B. Mazurkowa, M. Marcinkowska, S. Dąbrowski, Katowice, s. 139−152.
Google Scholar

De Stefani E., 2012, Crossing perspectives on onomastic methodology: Reflections on fieldwork in place name research. An essay in interactional onomastics, in: A. Ender,
Google Scholar

A. Leemann, B. Wälchli, Methods in Contemporary Linguistics; Series: Trends in Linguistics. Studies and Monographs DE GRUYTER MOUTON, s. 441−462.
Google Scholar

Domańska E., 2002, Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach, Poznań.
Google Scholar

Gałkowski A., 2017, Imię Maria w onimii włoskiej, „Onomastica” LXI/2, s. 53−64.
Google Scholar

Geertz C., 2005a, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, przeł. M.M. Piechaczek, Kraków.
Google Scholar

Geertz C., 2005b, Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, przeł. D. Wolska, Kraków.
Google Scholar

Golde P. (ed.), 1970, Women in the Field. Anthropological Experiences, California.
Google Scholar

Górny H., 2018, Imiona jako podstawy nazw geograficznych Polski – prolegomena badawcze, [w:] Przeszłość w języku zamknięta, red. U. Wójcik, V. Jaros, Częstochowa, s. 261–271.
Google Scholar

Helios J., Jedlecka W., 2016, Wpływ feminizmu na sytuację społeczno-prawną kobiet, Wrocław.
Google Scholar

Jaroszuk J., 1984, Imiona żeńskie w parafii katolickiej w Białymstoku w połowie XVIII wieku, „Poradnik Językowy”, z. 1, s. 20–30.
Google Scholar

Kałużyńska I., 2014, Aksjologia a chińskie, tradycyjne imiona kobiet, „Roczniki Humanistyczne” LXII, z. 9, s. 9−25.
Google Scholar

Karpluk M., 1955, Polskie nazwy miejscowe od imion kobiecych, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” I, s. 111–160.
Google Scholar

Karpluk M., 1961, Słowiańskie imiona kobiece, Wrocław−Warszawa−Kraków.
Google Scholar

Karpluk M., 1962, O staropolskich imionach kobiecych, „Język Polski” XLII, s. 253–261.
Google Scholar

Klisiewicz E., 1994, Żeńskie imiona chrzestne w podkrakowskiej parafii Rudawa z lat 1570−1897 (na podstawie ksiąg metrykalnych), „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, „Prace Językoznawcze” VIII, z. 168, s. 77−82.
Google Scholar

Kobylińska J., 2011, Imiennictwo ludności wiejskiej w Polsce południowej w XVI–XVIII wieku. Imiona żeńskie, „Onomastica” LV, s. 159−169.
Google Scholar

Kobylińska J., 2013, Studia nad językiem ksiąg gromadzkich wsi Kasina Wielka 1513−1804, Kraków.
Google Scholar

Kruszelnicki W., 2010, Feminizm – antropologia feministyczna – antropologia refleksyjna, „Tekstualia” nr 4, s. 25−35.
Google Scholar

Lea V., 1992, Mebengokre (Kayapó) Onomastics: A Facet of Houses as Total Social Facts in Central Brazil, „Man”, New Series, vol. 27, no. 1, s. 129−153.
Google Scholar

Leszczyńska K., 2016, Płeć w instytucje uwikłana. Reprodukowanie wzorców kobiecości i męskości przez świeckie kobiety i świeckich mężczyzn w organizacjach administracyjno-ewangelizacyjnych Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, Warszawa.
Google Scholar

Lévi-Strauss C., 1969, Myśl nieoswojona, przeł. A. Zajączkowski, Warszawa.
Google Scholar

Lindert B., 1979, Imiona kobiece używane w XV w. na terenie ziemi hrubieszowskiej, „Onomastica” XXIV, 169−172.
Google Scholar

Magda-Czekaj M., 2019a (w druku), Imię Zofia w kontekście językowym, kulturowym i religijnym.
Google Scholar

Magda-Czekaj M., 2019b (referat), Popularność imienia Jan a nazwy miejscowe Polski; referat wygłoszony na konferencji „Vlastne mena v interdyscyplinarnom kontexte”, 10−12 września 2019, Nitra (Słowacja).
Google Scholar

Malec M., 1994, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków.
Google Scholar

Mytnik I., 2012, Imiennictwo i sposoby identyfikacji polskich szlachcianek w województwie wołyńskim w XVII–XVIII wieku, „Visnyk of the Lviv University”. Series Philology, issue 56, part 1, s. 306–315.
Google Scholar

Reiter R.R. (ed.), 1975, Toward an Anthropology of Women, „Monthly Review Press”, New York.
Google Scholar

Rieger J., 1968, Zdrobniałe imiona kobiece w nowogrodzkich księgach kabalnych z końca XVI i początku XVII wieku, „Slavia Orientalis” XVII, nr 1, s. 53−56.
Google Scholar

Rosaldo M.Z., Lamphere L. (ed.), 1974, Women, Culture and Society, Stanford.
Google Scholar

Rudnicka-Fira E., 2007, Najpopularniejsze imiona żeńskie w średniopolskich dokumentach krakowskich przejawem trwałości tradycji i kultury, „Studia Filologiczne”, s. 479–486.
Google Scholar

Rudnicka-Fira E., 2012, Żeńskie imiona chrzestne w XVI-wiecznym Krakowie – tendencje nazewnicze, [w:] W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych, red. I. Łuc, M. Pogłódek, Katowice, s. 289−298.
Google Scholar

Scott J.W., 2009, Gender jako pożyteczna kategoria analizy historycznej, tłum. A. Czarnacka, Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0064scott.pdf (dostęp dnia 15.03.2019).
Google Scholar

Skowronek K., 2001, Współczesne nazwisko polskie. Studium statystyczno-kognitywne, Kraków.
Google Scholar

Skowronek K., 2017a, Dziewczyna w typie Kendall Jenner. Antroponimy żeńskie w prasie „kobiecej” na tle koncepcji genderowych, „Onomastica” LXI/1, s. 73−95.
Google Scholar

Skowronek K., 2017b, Kobiece „wymiary” czasopisma Onomastica, „Onomastica” LXI/2, s. 461−476.
Google Scholar

Skulina T., 1986/1987, Najczęstsze chrzestne imiona kobiet w XIV i XV wieku, „Studia Polonistyczne” XIV/XV.
Google Scholar

Skulina T., 1988, Imiona kobiet w Wielkopolsce XVII i XVIII wieku, „Slavia Occidentalis” XLV.
Google Scholar

Showalter E., 1993, Krytyka feministyczna na bezdrożach, „Teksty Drugie” nr 4/5/6 (22/23/24), s. 115−146.
Google Scholar

Sochacka, S., 2003, Imiennictwo żeńskich zgromadzeń zakonnych, [w:] Metodologia badań onomastycznych, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 245–254.
Google Scholar

Szulowska W., 2006, Antroponimia kobieca w „Źródłach do dziejów Warszawy” w XVII wieku, [w:] Onomastyka regionalna. Warmia i Mazury, red. J. Duma, Olsztyn, s. 163–169.
Google Scholar

Szulowska W., 2008, Imiona warszawskich ewangeliczek z końca XVIII w., [w:] Język – społeczeństwo – wartości, red. E. Laskowska, I. Benenowska, M. Jaracz, Bydgoszcz, s. 427−433.
Google Scholar

Wieczorek E., 2010, Imiona sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w drugiej połowie XX wieku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguisitica” V, s. 277–289.
Google Scholar

Winberg Ch., 2014, Kilka uwag o antropologii historycznej, „Rocznik Antropologii Historii”, r. IV, nr 1 (6), s. 195–229.
Google Scholar

Wójcik U., 2015, Społeczno-gospodarcze uwarunkowania dziewiętnastowiecznego nazewnictwa miejscowego w Polsce, „Onomastica” LIX, s. 197−207.
Google Scholar

Wójtewicz A., 2017, Kobiety w przestrzeni dziewiętnastowiecznego społeczeństwa. Rekapitulacja, „Litteraria Copernicana”, 2/22, s. 103−118.
Google Scholar

Zaleski J., 1963, Rozwój form wołacza żeńskich rzeczowników osobowych typu Marysia,Anulka, paniusia, „Onomastica” VIII, s. 261–291.
Google Scholar

Zmuda E., 2015, Maria jako imię zakonne, „Onomastica” LIX, s. 137–151.
Google Scholar