From the history of Polish erotic words – the names of sexual body parts in the history of the ciminal jargon

Main Article Content

Jarosław Pacuła
https://orcid.org/0000-0002-9972-7925

Abstract

The author discussed a few sexualisms - names of sexual body parts. He excerpted lexical material from Polish historical studies from the 19th century and the beginning the 20th century. In the article the author presented the provenance of some expressivisms. He analysed less familiar and forgotten names of breast (bust), vulva (vagina) and male member (penis): i.e.: jabłuszka (‘apples’), bufory (‘buffers’), fujara (‘ninny’), flet (‘flute’), węgorz (‘eel’), mona (from Italian), bilkałe (from Yiddish). Mostly studied words is neo-semantism, less often - borrowings. The author put the analyzed words in the context of linguistic and cultural taboos (he mentioned euphemization and vulgarization). The text is inviting to join a discussion; some observations of the author are provoking to debate. The author presented the etymology of this vocabulary, but he also hypothesized the origin of several lexemes.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Pacuła, J. (2020) “From the history of Polish erotic words – the names of sexual body parts in the history of the ciminal jargon”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, (15), pp. 163–178. doi: 10.24917/20831765.15.14.
Section
Articles

References

Bartmiński J., 1974, „Jaś koniki poił” (Uwagi o stylu erotyku ludowego), „Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” nr 2 (14), s. 11–24.
Google Scholar

Basso W., 2003, Dizionario da scarsela veneto-italiano. Provincia di Padova, Padova.
Google Scholar

Beszterda I., Szpingier B., 2006, Eufemismo in italiano. Interdizione verbale nel lessico legato alla sessualita femminile , „Studia Romanica Posnaniensia” t. XXXIII, s. 219–226.
Google Scholar

Birczyńska J., 1984, Słownik erotyczny „Fraszek” Jana Kochanowskiego, [w:] Jan Kochanowski i epoka renesansu. W 450 rocznicę urodzin poety 1530-1980, red. T. Michałowska, Warszawa, s. 334–348.
Google Scholar

[Блатная музыка, s.n.], 1923, Блатная музыка. Словарь жаргона преступников, Издание управления уголовного розыска республики, Москва.
Google Scholar

Boggione W., Casalengo G., 2000, Dizionario letterario del lessico amoroso. Metafore, eufemismi, trivialismi, Torino.
Google Scholar

Boy-Żeleński T., 1931, Słowa cienkie i grube, Warszawa.
Google Scholar

Broszko M, 2017, Jak „dzyndzyk z nici w kłębek ułożonych” stał się nazwą męskiego członka – analiza historycznojęzykowa wybranych nazw narządów płciowych w polszczyźnie, „Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego” t. 30, s. 37–49.
Google Scholar

Brzezina M., 1986, Polszczyzna Żydów, Warszawa – Kraków.
Google Scholar

[Собрание выражений, s.n.], 1859, Собрание выражений и фраз, употребляемых в разговоре с петербургскими мошенниками, „Северная пчела” nr 282, s. 1129–1130.
Google Scholar

Хобзей, Н., Сімович O., Ястремська Т., Дидик-Меуш Г., 2012, Лексикон львівський. Поважн о і на жарт, Львів.
Google Scholar

Dąbrowska A., 1992, Eufemizmy mowy potocznej, [w:] Język a kultura. Tom 5: Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz., F. Nieckula, Wrocław, s. 119–178.
Google Scholar

Dąbrowska A., 2001, Pocieszyć się małżeńską danią – dawne i współczesne poetyckie słownictwo erotyczne, [w:] Współczesna leksyka. Część 1, red. K. Michalewski, Łódź, s. 42–53.
Google Scholar

Dąbrowska A., 2002, Stereotyp polskiego słownictwa erotycznego, [w:] Język – stereotyp – przekład, red. E. Skibińska, M. Cieński, Wrocław, s. 69–75.
Google Scholar

D'Onghia L., 2011, Un'esperienza etimologica veneta. Per la storia di „mona”, Padova.
Google Scholar

Dubisz S., 1999, Tytułem przedmowy – o seksie i seksualizmach, [w:] J. Lewinson, Słownik seksualizmów polskich, Warszawa, s. I–VI.
Google Scholar

Engelking A., 1984, Istota i ewolucja eufemizmów (na przykładzie zastępczych określeń śmierci), „Przegląd Humanistyczny” nr 6, s. 115–129.
Google Scholar

Foucault M., 2000, Historia seksualności, tłum. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, Warszawa.
Google Scholar

Geller E., 1994, Jidysz – język Żydów polskich, Warszawa.
Google Scholar

Geller E., 2008, Jidysz „od kuchni“ – polszczyzna we współczesnej koszernej kuchni żydowskiej, [w:] Jews and Slavs. Vol 21: Jews, Poles and Russians, red. W. Moskovich, I. Fijałkowska‑Janiak, Jerusalem – Gdańsk, s. 40–56.
Google Scholar

Горбач O., 2006, Арѓо в Україні, Львів.
Google Scholar

Grabias S., 1981, O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin, s. 16–28.
Google Scholar

Grabias S., 2010, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka – socjolekty, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 240–250.
Google Scholar

Grześkowiak R., 2013, Poeta i piersi, [w:] Amor curiosus. Studia o osobliwych tematach dawnej poezji erotycznej, Warszawa, s. 11–68.
Google Scholar

Habela J., Kurzowa Z., 1989, Lwowskie piosenki uliczne, kabaretowe i okolicznościowe do 1939 roku, Kraków.
Google Scholar

Kania S, 1972, Grypsera, „Poradnik Językowy” z. 10, s. 597–602.
Google Scholar

Kędzierski W., 1994, Wpływ gwary więziennej na język innych środowisk, „Prace Filologiczne”, t. XXXIX, s. 217–222.
Google Scholar

Klemensiewicz Z., 1965, Higiena językowego obcowania, „Język Polski” XLV, z. 1, s. 1–8.
Google Scholar

Kleszczowa K., 1992, Izolowanie leksyki erotycznej, [w:] Eros – Psyche – Seks. Materiały z konferencji „Język a erotyka”, red. R. Piętkowa, Katowice, s. 73–81.
Google Scholar

Kołodziejek E., 2005, Socjolekt przestępczy jako kanwa kulturowa współczesnych subkultur, [w:] tejże, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin, s. 43–72.
Google Scholar

Koniusz E., 2001, Polszczyzna z historycznej Litwy w „Słowniku gwar polskich” Jana Karłowicza, Kielce.
Google Scholar

Koniusz E., 2003, „Boża podszewka” w „Słowniku gwar polskich” Jana Karłowicza, [w:] Pogranicza języków, pogranicza kultur. Studia ofiarowane Elżbiecie Smułkowej, red. A. Engelking, Warszawa, s. 127–130.
Google Scholar

Krawczyk-Tyrpa A., 2001, Tabu w dialektach polskich, Bydgoszcz.
Google Scholar

Królikowska S., 1975, O współczesnym słownictwie przestępców, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria 1” z. 110, s. 55–77.
Google Scholar

Krótki Z., 2014, Eufemistyczne nazwy stosunku seksualnego w historii języka polskiego, [w:] Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 5, red. J. Przyklenk, Katowice, s. 140–153.
Google Scholar

Krótki Z., 2018, Średnio- i nowopolskie nazwy dolegliwości kobiecych, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” t. 13, s. 74–86.
Google Scholar

Krzyżanowski J. (wyb. i opr.), 1998, „Kiedy mię Wenus pali”. Staropolskie wiersze swawolne, wszeteczne i niezawstydne, Szczecin.
Google Scholar

Małocha A., 1994, Żydowskie zapożyczenia leksykalne w socjolekcie przestępczym, [w:] Język a kultura. Tom 10: Język subkultur, red. J. Anusiewicz, B. Siciński, Wrocław, s. 135–170.
Google Scholar

Milewski S, 1971, Gwara przestępcza i jej przenikanie do języka ogólnego, „Poradnik Językowy” z. 2, s. 89–97.
Google Scholar

Morawski J., 1968, O potrzebie badania gwary przestępczej, „Przegląd Penitencjarny” nr 1 (17), s. 72–80.
Google Scholar

Morsztyn J.A., 1883, Jabłka (Gadka), [w:] tegoż, Poezye oryginalne i tłomaczone, Warszawa, s. 60.
Google Scholar

Morsztyn J.A., 1883, Na jabłko, [w:] tegoż, Poezye oryginalne i tłomaczone, Warszawa, s. 69.
Google Scholar

Możdżonek A. (wyb. i opr.), 2009, Sekscytacje. Antologia polskiej literatury frywolnej, rubasznej i obscenicznej, Brwinów.
Google Scholar

Nawrocki S. (wyb. i opr.), 1995, Amor dziś moim hetmanem. Erotyki wszeteczne i wstydliwe, Warszawa.
Google Scholar

Pacuła J., 2017, „Prezerwatywa”, „kondom”, „gumka” – o nazwach pewnego środka antykoncepcyjnego i ochronnego w historii polszczyzny, „Półrocznik Językoznawczy Tertium”, nr 2, z. 2, s. 1–21.
Google Scholar

Pacuła J., 2019, Kilka zapomnianych ekspresywnych nazw strażników więziennych. (Nie)oczywista proweniencja, „Świat Słowo” nr 2 (33), s. 245–258.
Google Scholar

Pacuła J, 2020, Nie tylko „klawisz”, nie tylko „ment” – z historii kilku socjolektalnych nazw policjantów i funkcjonariuszy więziennych, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” XXVI, nr 1 (w druku).
Google Scholar

Попов В.Ф., 1912, Словарь воровского и арестантского языка, Киев.
Google Scholar

Потапов С.М., 1927, Словарь жаргона преступников, Москва.
Google Scholar

Przybylska R., 1987, Współczesne polskie słownictwo erotyczne, [w:] Język – Teoria – Dydaktyka. Materiały VIII Konferencji Młodych Językoznawców-Dydaktyków (Karpacz 3–6. 03. 1983). Tom 8, red. M. Preyzner, Kielce, s. 97–109.
Google Scholar

Rykaczewski E., 1886, Słownik języka polskiego podług Lindego i innych nowszych źródeł. Tom 2, Berlin.
Google Scholar

Skowronek B., 2012, Językowe konceptualizacje czynności autoerotycznych. Rekonesans lingwistyczno-kulturowy, „Studia de Cultura” nr 4, s. 148–157.
Google Scholar

Skwierczyński K., 2011, Mury Sodomy. Piotra Damianiego „Księga Gomory” i walka z sodomią wśród kleru, Kraków.
Google Scholar

Stępniak K., 1973, Nazwy gwary złodziejskiej, „Poradnik Językowy” z. 4, s. 209–213.
Google Scholar

Трахтенберг В.Ф., 1908, Блатная музыка („жаргон“ тюрьмы), Санкт-Петербург.
Google Scholar

Trembecki S., 1996, Oda Pirona do Priapa, [w:] „Płodny jest świat w występki”. Antologia polskiej libertyńskiej poezji erotycznej XVIII wieku, wyb. i oprac. W. Nawrocki, Piotrków Trybunalski, s. 68.
Google Scholar

Weissberg J., 1988, Jiddisch. Eine Einführung, Bern.
Google Scholar

Widłak S., 1963, Tabu i eufemizm w językach nowożytnych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XXII, s. 89–102.
Google Scholar

Widłak S., 1968, Zjawisko tabu językowego, „Lud” t. 52, s. 7–25.
Google Scholar

Wolska B., 2012, Bez winy i wstydu. Seksualność w polskiej poezji obscenicznej o tematyce erotycznej doby Oświecenia, „Napis” nr 18, s. 59–88.
Google Scholar

Wolska B., 2015, Utwory erotyczne i obsceniczne Adama Naruszewicza – inspiracje, metaforyka, słownictwo, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica” [Zeszyt specjalny], s. 117–135.
Google Scholar

Zakrzewski B., 1974, O twórczości obscenicznej Aleksandra Fredry, „Pamiętnik Literacki”, nr 65, z. 3, s. 37–53.
Google Scholar

Zgółkowa H., 1994, Grypsera w szkole. Przenikanie słownictwa środowisk przestępczych do żargonu uczniowskiego, [w:] Słowa służebne. Prace ofiarowane Profesor Monice Gruchmanowej na 70-lecie Jej Urodzin, red. H. Zgółkowa, Poznań, s. 41–47.
Google Scholar