From the history of Polish erotic words – the names of sexual body parts in the history of the ciminal jargon
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
The author discussed a few sexualisms - names of sexual body parts. He excerpted lexical material from Polish historical studies from the 19th century and the beginning the 20th century. In the article the author presented the provenance of some expressivisms. He analysed less familiar and forgotten names of breast (bust), vulva (vagina) and male member (penis): i.e.: jabłuszka (‘apples’), bufory (‘buffers’), fujara (‘ninny’), flet (‘flute’), węgorz (‘eel’), mona (from Italian), bilkałe (from Yiddish). Mostly studied words is neo-semantism, less often - borrowings. The author put the analyzed words in the context of linguistic and cultural taboos (he mentioned euphemization and vulgarization). The text is inviting to join a discussion; some observations of the author are provoking to debate. The author presented the etymology of this vocabulary, but he also hypothesized the origin of several lexemes.
Downloads
Article Details
Author, submitting a text to the editorial board of the journal “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica", certifies that the content of the article has not been published so far and that the work does not violate in any way the copyright or related rights of other person, as well as other rights of third parties, and that no one's rights to the work (or any part thereof) have been missed. After signing the contract, the property rights to the published materials are transferred to the Scientific Publisher of the University of the National Education Commission, Krakow.
“Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” is an open access journal, and all its content is made available free of charge to users and institutions under the Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 license (attribution, non-commercial use, no derivative works). Under this license, the authors agree that their work may be lawfully reused for any purpose, except for commercial purposes, without the prior consent of the author or publisher. Everyone can read, download, copy, print, distribute and process these works, provided that the author's marking and the original publication place are correct. Published texts may not be used to create derivative works (e.g. to translate and publish in another language without the consent of the publisher). This is in line with the BOAI (Budapest Open Access Initiative) definition. "Studia Linguistica" does not charge for submitting or processing articles.
References
Bartmiński J., 1974, „Jaś koniki poił” (Uwagi o stylu erotyku ludowego), „Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” nr 2 (14), s. 11–24.
Google Scholar
Basso W., 2003, Dizionario da scarsela veneto-italiano. Provincia di Padova, Padova.
Google Scholar
Beszterda I., Szpingier B., 2006, Eufemismo in italiano. Interdizione verbale nel lessico legato alla sessualita femminile , „Studia Romanica Posnaniensia” t. XXXIII, s. 219–226.
Google Scholar
Birczyńska J., 1984, Słownik erotyczny „Fraszek” Jana Kochanowskiego, [w:] Jan Kochanowski i epoka renesansu. W 450 rocznicę urodzin poety 1530-1980, red. T. Michałowska, Warszawa, s. 334–348.
Google Scholar
[Блатная музыка, s.n.], 1923, Блатная музыка. Словарь жаргона преступников, Издание управления уголовного розыска республики, Москва.
Google Scholar
Boggione W., Casalengo G., 2000, Dizionario letterario del lessico amoroso. Metafore, eufemismi, trivialismi, Torino.
Google Scholar
Boy-Żeleński T., 1931, Słowa cienkie i grube, Warszawa.
Google Scholar
Broszko M, 2017, Jak „dzyndzyk z nici w kłębek ułożonych” stał się nazwą męskiego członka – analiza historycznojęzykowa wybranych nazw narządów płciowych w polszczyźnie, „Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego” t. 30, s. 37–49.
Google Scholar
Brzezina M., 1986, Polszczyzna Żydów, Warszawa – Kraków.
Google Scholar
[Собрание выражений, s.n.], 1859, Собрание выражений и фраз, употребляемых в разговоре с петербургскими мошенниками, „Северная пчела” nr 282, s. 1129–1130.
Google Scholar
Хобзей, Н., Сімович O., Ястремська Т., Дидик-Меуш Г., 2012, Лексикон львівський. Поважн о і на жарт, Львів.
Google Scholar
Dąbrowska A., 1992, Eufemizmy mowy potocznej, [w:] Język a kultura. Tom 5: Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz., F. Nieckula, Wrocław, s. 119–178.
Google Scholar
Dąbrowska A., 2001, Pocieszyć się małżeńską danią – dawne i współczesne poetyckie słownictwo erotyczne, [w:] Współczesna leksyka. Część 1, red. K. Michalewski, Łódź, s. 42–53.
Google Scholar
Dąbrowska A., 2002, Stereotyp polskiego słownictwa erotycznego, [w:] Język – stereotyp – przekład, red. E. Skibińska, M. Cieński, Wrocław, s. 69–75.
Google Scholar
D'Onghia L., 2011, Un'esperienza etimologica veneta. Per la storia di „mona”, Padova.
Google Scholar
Dubisz S., 1999, Tytułem przedmowy – o seksie i seksualizmach, [w:] J. Lewinson, Słownik seksualizmów polskich, Warszawa, s. I–VI.
Google Scholar
Engelking A., 1984, Istota i ewolucja eufemizmów (na przykładzie zastępczych określeń śmierci), „Przegląd Humanistyczny” nr 6, s. 115–129.
Google Scholar
Foucault M., 2000, Historia seksualności, tłum. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, Warszawa.
Google Scholar
Geller E., 1994, Jidysz – język Żydów polskich, Warszawa.
Google Scholar
Geller E., 2008, Jidysz „od kuchni“ – polszczyzna we współczesnej koszernej kuchni żydowskiej, [w:] Jews and Slavs. Vol 21: Jews, Poles and Russians, red. W. Moskovich, I. Fijałkowska‑Janiak, Jerusalem – Gdańsk, s. 40–56.
Google Scholar
Горбач O., 2006, Арѓо в Україні, Львів.
Google Scholar
Grabias S., 1981, O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin, s. 16–28.
Google Scholar
Grabias S., 2010, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka – socjolekty, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 240–250.
Google Scholar
Grześkowiak R., 2013, Poeta i piersi, [w:] Amor curiosus. Studia o osobliwych tematach dawnej poezji erotycznej, Warszawa, s. 11–68.
Google Scholar
Habela J., Kurzowa Z., 1989, Lwowskie piosenki uliczne, kabaretowe i okolicznościowe do 1939 roku, Kraków.
Google Scholar
Kania S, 1972, Grypsera, „Poradnik Językowy” z. 10, s. 597–602.
Google Scholar
Kędzierski W., 1994, Wpływ gwary więziennej na język innych środowisk, „Prace Filologiczne”, t. XXXIX, s. 217–222.
Google Scholar
Klemensiewicz Z., 1965, Higiena językowego obcowania, „Język Polski” XLV, z. 1, s. 1–8.
Google Scholar
Kleszczowa K., 1992, Izolowanie leksyki erotycznej, [w:] Eros – Psyche – Seks. Materiały z konferencji „Język a erotyka”, red. R. Piętkowa, Katowice, s. 73–81.
Google Scholar
Kołodziejek E., 2005, Socjolekt przestępczy jako kanwa kulturowa współczesnych subkultur, [w:] tejże, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin, s. 43–72.
Google Scholar
Koniusz E., 2001, Polszczyzna z historycznej Litwy w „Słowniku gwar polskich” Jana Karłowicza, Kielce.
Google Scholar
Koniusz E., 2003, „Boża podszewka” w „Słowniku gwar polskich” Jana Karłowicza, [w:] Pogranicza języków, pogranicza kultur. Studia ofiarowane Elżbiecie Smułkowej, red. A. Engelking, Warszawa, s. 127–130.
Google Scholar
Krawczyk-Tyrpa A., 2001, Tabu w dialektach polskich, Bydgoszcz.
Google Scholar
Królikowska S., 1975, O współczesnym słownictwie przestępców, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria 1” z. 110, s. 55–77.
Google Scholar
Krótki Z., 2014, Eufemistyczne nazwy stosunku seksualnego w historii języka polskiego, [w:] Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 5, red. J. Przyklenk, Katowice, s. 140–153.
Google Scholar
Krótki Z., 2018, Średnio- i nowopolskie nazwy dolegliwości kobiecych, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” t. 13, s. 74–86.
Google Scholar
Krzyżanowski J. (wyb. i opr.), 1998, „Kiedy mię Wenus pali”. Staropolskie wiersze swawolne, wszeteczne i niezawstydne, Szczecin.
Google Scholar
Małocha A., 1994, Żydowskie zapożyczenia leksykalne w socjolekcie przestępczym, [w:] Język a kultura. Tom 10: Język subkultur, red. J. Anusiewicz, B. Siciński, Wrocław, s. 135–170.
Google Scholar
Milewski S, 1971, Gwara przestępcza i jej przenikanie do języka ogólnego, „Poradnik Językowy” z. 2, s. 89–97.
Google Scholar
Morawski J., 1968, O potrzebie badania gwary przestępczej, „Przegląd Penitencjarny” nr 1 (17), s. 72–80.
Google Scholar
Morsztyn J.A., 1883, Jabłka (Gadka), [w:] tegoż, Poezye oryginalne i tłomaczone, Warszawa, s. 60.
Google Scholar
Morsztyn J.A., 1883, Na jabłko, [w:] tegoż, Poezye oryginalne i tłomaczone, Warszawa, s. 69.
Google Scholar
Możdżonek A. (wyb. i opr.), 2009, Sekscytacje. Antologia polskiej literatury frywolnej, rubasznej i obscenicznej, Brwinów.
Google Scholar
Nawrocki S. (wyb. i opr.), 1995, Amor dziś moim hetmanem. Erotyki wszeteczne i wstydliwe, Warszawa.
Google Scholar
Pacuła J., 2017, „Prezerwatywa”, „kondom”, „gumka” – o nazwach pewnego środka antykoncepcyjnego i ochronnego w historii polszczyzny, „Półrocznik Językoznawczy Tertium”, nr 2, z. 2, s. 1–21.
Google Scholar
Pacuła J., 2019, Kilka zapomnianych ekspresywnych nazw strażników więziennych. (Nie)oczywista proweniencja, „Świat Słowo” nr 2 (33), s. 245–258.
Google Scholar
Pacuła J, 2020, Nie tylko „klawisz”, nie tylko „ment” – z historii kilku socjolektalnych nazw policjantów i funkcjonariuszy więziennych, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” XXVI, nr 1 (w druku).
Google Scholar
Попов В.Ф., 1912, Словарь воровского и арестантского языка, Киев.
Google Scholar
Потапов С.М., 1927, Словарь жаргона преступников, Москва.
Google Scholar
Przybylska R., 1987, Współczesne polskie słownictwo erotyczne, [w:] Język – Teoria – Dydaktyka. Materiały VIII Konferencji Młodych Językoznawców-Dydaktyków (Karpacz 3–6. 03. 1983). Tom 8, red. M. Preyzner, Kielce, s. 97–109.
Google Scholar
Rykaczewski E., 1886, Słownik języka polskiego podług Lindego i innych nowszych źródeł. Tom 2, Berlin.
Google Scholar
Skowronek B., 2012, Językowe konceptualizacje czynności autoerotycznych. Rekonesans lingwistyczno-kulturowy, „Studia de Cultura” nr 4, s. 148–157.
Google Scholar
Skwierczyński K., 2011, Mury Sodomy. Piotra Damianiego „Księga Gomory” i walka z sodomią wśród kleru, Kraków.
Google Scholar
Stępniak K., 1973, Nazwy gwary złodziejskiej, „Poradnik Językowy” z. 4, s. 209–213.
Google Scholar
Трахтенберг В.Ф., 1908, Блатная музыка („жаргон“ тюрьмы), Санкт-Петербург.
Google Scholar
Trembecki S., 1996, Oda Pirona do Priapa, [w:] „Płodny jest świat w występki”. Antologia polskiej libertyńskiej poezji erotycznej XVIII wieku, wyb. i oprac. W. Nawrocki, Piotrków Trybunalski, s. 68.
Google Scholar
Weissberg J., 1988, Jiddisch. Eine Einführung, Bern.
Google Scholar
Widłak S., 1963, Tabu i eufemizm w językach nowożytnych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XXII, s. 89–102.
Google Scholar
Widłak S., 1968, Zjawisko tabu językowego, „Lud” t. 52, s. 7–25.
Google Scholar
Wolska B., 2012, Bez winy i wstydu. Seksualność w polskiej poezji obscenicznej o tematyce erotycznej doby Oświecenia, „Napis” nr 18, s. 59–88.
Google Scholar
Wolska B., 2015, Utwory erotyczne i obsceniczne Adama Naruszewicza – inspiracje, metaforyka, słownictwo, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica” [Zeszyt specjalny], s. 117–135.
Google Scholar
Zakrzewski B., 1974, O twórczości obscenicznej Aleksandra Fredry, „Pamiętnik Literacki”, nr 65, z. 3, s. 37–53.
Google Scholar
Zgółkowa H., 1994, Grypsera w szkole. Przenikanie słownictwa środowisk przestępczych do żargonu uczniowskiego, [w:] Słowa służebne. Prace ofiarowane Profesor Monice Gruchmanowej na 70-lecie Jej Urodzin, red. H. Zgółkowa, Poznań, s. 41–47.
Google Scholar