O śląskiej frazeologii i paremiologii toponimicznej – raz jeszcze
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The article is a special continuation of the paper published in the previous volume of Studia Linguistica entitled “A little motherland” in the Light of Phraseology and Paremiology of Silesian Dialects. It contains the analysis of those phraseological units and proverbs found in dictio- naries documenting Silesian dialects which refer to the so-called rest of the world, namely the world which is not ‘a little motherland’ of a Silesian, but is situated outside its borders. The components of presented units are the names of Polish and foreign towns, regions, European and non-European countries, adjectives derived from these toponyms, as well as nouns de- noting the inhabitants of countries (ethnonyms). The units have been presented in the order which made it possible to show the spreading - in a geographical sense - of this world. Thus, the presentation of ‘the rest of the world’ contains the point of view of a Silesian, for whom ‘the little motherland’ is located in the centre of the world, while everything outside of it is perceived as more or less remote places. Silesian phraseology and paremiology presented in the article cannot become the basis for any far-reaching opinions on the image of this ‘rest of the world.’
Downloads
Article Details
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Adamowski J., 1999a, Nazwy miejscowości Lubelszczyzny w wybranych gatunkach folkloru, [w:] idem, Kategoria przestrzeni w folklorze, Lublin, s. 171–182.
Google Scholar
Adamowski J., 1999b, Ustanawianie, struktura i parametry przestrzeni językowo-kulturowej, [w:] idem, Kategoria przestrzeni w folklorze, Lublin, s. 13–28.
Google Scholar
Adamowski J., 2005, Językowo-kulturowy obraz miast polskich zawarty w przysłowiach, „Twórczość Ludowa”, nr 1/4, s. 30–37.
Google Scholar
Bizior R., 2014, Częstochowa w przysłowiach – o językowo-kulturowym obrazie miasta, [w:] Parémie národů slovanských VII, red. E. Mrhačová, J. Muryc, U. Kolberová, Ostrava, s. 49–56.
Google Scholar
Broda J., „Przysłowia cieszyńskie”, rękopis z 1956 r., Archiwum NKP. [skrót: Broda]
Google Scholar
Bystroń J.S., 1933, Przysłowia polskie, Kraków [szczególnie rozdział VI: Kraje i ludzie, s. 158– 212].
Google Scholar
Bystroń J.S., 1995, Megalomania narodowa, Warszawa, wyd. 2.
Google Scholar
Cinciała A., 1885, Przysłowia, przypowieści i ciekawsze zwroty językowe ludu polskiego na Śląsku w Księstwie Cieszyńskim, Cieszyn. [skrót: Cinciała]
Google Scholar
Czeszewski M., Foremniak K., 2011, Ludzie i miejsca w języku. Słownik frazeologizmów eponimicznych, red. M. Bańko, Warszawa.
Google Scholar
Derlich L., „Przysłowia i powiedzonka ze Śląska Cieszyńskiego”, rękopis z 1955 r., Archiwum NKP. [skrót: Derlich]
Google Scholar
Dźwigoł R., 2014, Pieśni ludowe z Suszca i okolic – „mała ojczyzna” a reszta świata, [w:] Lubelska pieśń ludowa na tle porównawczym, red. J. Bartmiński, B. Maksymiuk-Pacek, Lublin, s. 287–299.
Google Scholar
Dźwigoł R., 2015, „Mała ojczyzna” Ślązaka we frazeologizmach i przysłowiach gwarowych (Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk, Śląsk Opolski), „Annales Uniwersitatis Paedagogicae Cracoviensis”. „Studia Linguistica”, t. 10, s. 15–39.
Google Scholar
Jaracz M., 2003a, O nazewnictwie geograficznym we frazeologii (na podstawie „Nowej księgi przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich” pod red. Juliana Krzyżanowskiego). Rekonesans badawczy, [w:] Metodologia badań onomastycznych, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 447–456.
Google Scholar
Jaracz M., 2003b, Stereotyp onimiczny w przysłowiach polskich, [w:] Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. 2, Szczecin, s. 113–123.
Google Scholar
Karłowicz J., 1900–1911, Słownik gwar polskich, t. 1–6, Kraków. [skrót: Karł SGP]
Google Scholar
Kolberg O., 1977, Przysłowia, oprac. S. Świrko, Warszawa [2. wyd. LX tomu DWOK-u]. [skrót: Kolberg]
Google Scholar
Krawczyk-Tyrpa A., 2001, Tabu w dialektach polskich, Bydgoszcz.
Google Scholar
Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, zebrał i opracował Samuel Adalberg, Warszawa 1889–1894. [skrót: Adalberg]
Google Scholar
Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, 1969–1972, t. 1–3, red. J. Krzyżanowski, Warszawa. [skrót: NKP]
Google Scholar
Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, 1978, t. 4, oprac. S. Świrko, Warszawa. [skrót: NKP]
Google Scholar
Nowakowska A., Tomczak L., 2005, Funkcje nazw miejscowych w porównaniach frazeologicznych, [w:] Wyraz i zdanie w językach słowiańskich 5. Opis, konfrontacja, przekład, red. M. Sarnowski, W. Wysoczański, Wrocław, s. 269–274.
Google Scholar
Ondrusz J., 1954, Przysłowia i powiedzenia ludowe ze Śląska Cieszyńskiego, Czeski Cieszyn. [skrót: Ondrusz]
Google Scholar
Ondrusz J., 1960, Przysłowia i przymówiska ludowe ze Śląska Cieszyńskiego, Wrocław. [skrót: Ondrusz]
Google Scholar
Pelcowa H., 2005, Przestrzeń jako sposób postrzegania świata przez użytkowników gwary, [w:] Przestrzeń w języku i kulturze. Problemy teoretyczne. Interpretacja tekstów religijnych, red. J. Adamowski, Lublin, s. 125–205.
Google Scholar
Przymuszała L., 2013, Słownik frazeologizmów i typowych połączeń wyrazowych w gwarach śląskich, Opole. [skrót: Przymuszała]
Google Scholar
Przysłowia i mowy potoczne ludu polskiego w Szląsku, zebrał J. Lompa, Bochnia 1858 [http:// books.google.pl]. [skrót: Lompa]
Google Scholar
Rospond S., 1974, O frazeologii nazewniczej, „Prace Filologiczne”, t. 25, s. 469–476.
Google Scholar
Rutkowski M., 2012, Słownik metafor i konotacji nazw własnych, Olsztyn.
Google Scholar
Rymut K., 1987, Nazwy miast Polski, wyd. 2 uzup., Wrocław etc.
Google Scholar
Rymut K. (red.), 1997, Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany, t. 2, Kraków.
Google Scholar
Szutkowski T.J., 2009, Toponimy jako środki wtórnej nominacji (na materiale frazeologizmów z komponentem onomastycznym we współczesnym języku rosyjskim i polskim), „Acta Universitatis Wratislaviensis”, nr 3159, „Slavica Wratislaviensia”, t. 50, s. 275–283.
Google Scholar
Trzaskalik H., Przysłowia i powiedzenia ludowe z Suchej Górnej [Śląsk Cieszyński], rękopis z 1956 r., Archiwum NKP. [skrót: Trzaskalik]
Google Scholar
Tyrpa A., 2009, Regionalne uwarunkowania stereotypów etnicznych, [w:] Polszczyzna mówiona ogólna i regionalna, red. B. Dunaj, M. Rak, Kraków, s. 199–208.
Google Scholar
Tyrpa A., 2011, Cudzoziemcy i obce kraje w dialektach polskich, Kraków.
Google Scholar
Wallis S., 1960, Przysłowia i „pogodki” ludowe na Górnym Śląsku, Wrocław. [skrót: Wallis]
Google Scholar
Wysoczański W., 2014, Zbiory i opisanie przysłów z poszczególnych regionów Polski, [w:] Parémie národů slovanských VII, red. E. Mrhačová, J. Muryc, U. Kolberová, Ostrava, s. 95–106.
Google Scholar