O śląskiej frazeologii i paremiologii toponimicznej – raz jeszcze
Main Article Content
Abstract
The article is a special continuation of the paper published in the previous volume of Studia Linguistica entitled “A little motherland” in the Light of Phraseology and Paremiology of Silesian Dialects. It contains the analysis of those phraseological units and proverbs found in dictio- naries documenting Silesian dialects which refer to the so-called rest of the world, namely the world which is not ‘a little motherland’ of a Silesian, but is situated outside its borders. The components of presented units are the names of Polish and foreign towns, regions, European and non-European countries, adjectives derived from these toponyms, as well as nouns de- noting the inhabitants of countries (ethnonyms). The units have been presented in the order which made it possible to show the spreading - in a geographical sense - of this world. Thus, the presentation of ‘the rest of the world’ contains the point of view of a Silesian, for whom ‘the little motherland’ is located in the centre of the world, while everything outside of it is perceived as more or less remote places. Silesian phraseology and paremiology presented in the article cannot become the basis for any far-reaching opinions on the image of this ‘rest of the world.’
Downloads
Article Details
Author, submitting a text to the editorial board of the journal “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica", certifies that the content of the article has not been published so far and that the work does not violate in any way the copyright or related rights of other person, as well as other rights of third parties, and that no one's rights to the work (or any part thereof) have been missed. After signing the contract, the property rights to the published materials are transferred to the Scientific Publisher of the University of the National Education Commission, Krakow.
“Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” is an open access journal, and all its content is made available free of charge to users and institutions under the Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 license (attribution, non-commercial use, no derivative works). Under this license, the authors agree that their work may be lawfully reused for any purpose, except for commercial purposes, without the prior consent of the author or publisher. Everyone can read, download, copy, print, distribute and process these works, provided that the author's marking and the original publication place are correct. Published texts may not be used to create derivative works (e.g. to translate and publish in another language without the consent of the publisher). This is in line with the BOAI (Budapest Open Access Initiative) definition. "Studia Linguistica" does not charge for submitting or processing articles.
References
Adamowski J., 1999a, Nazwy miejscowości Lubelszczyzny w wybranych gatunkach folkloru, [w:] idem, Kategoria przestrzeni w folklorze, Lublin, s. 171–182.
Google Scholar
Adamowski J., 1999b, Ustanawianie, struktura i parametry przestrzeni językowo-kulturowej, [w:] idem, Kategoria przestrzeni w folklorze, Lublin, s. 13–28.
Google Scholar
Adamowski J., 2005, Językowo-kulturowy obraz miast polskich zawarty w przysłowiach, „Twórczość Ludowa”, nr 1/4, s. 30–37.
Google Scholar
Bizior R., 2014, Częstochowa w przysłowiach – o językowo-kulturowym obrazie miasta, [w:] Parémie národů slovanských VII, red. E. Mrhačová, J. Muryc, U. Kolberová, Ostrava, s. 49–56.
Google Scholar
Broda J., „Przysłowia cieszyńskie”, rękopis z 1956 r., Archiwum NKP. [skrót: Broda]
Google Scholar
Bystroń J.S., 1933, Przysłowia polskie, Kraków [szczególnie rozdział VI: Kraje i ludzie, s. 158– 212].
Google Scholar
Bystroń J.S., 1995, Megalomania narodowa, Warszawa, wyd. 2.
Google Scholar
Cinciała A., 1885, Przysłowia, przypowieści i ciekawsze zwroty językowe ludu polskiego na Śląsku w Księstwie Cieszyńskim, Cieszyn. [skrót: Cinciała]
Google Scholar
Czeszewski M., Foremniak K., 2011, Ludzie i miejsca w języku. Słownik frazeologizmów eponimicznych, red. M. Bańko, Warszawa.
Google Scholar
Derlich L., „Przysłowia i powiedzonka ze Śląska Cieszyńskiego”, rękopis z 1955 r., Archiwum NKP. [skrót: Derlich]
Google Scholar
Dźwigoł R., 2014, Pieśni ludowe z Suszca i okolic – „mała ojczyzna” a reszta świata, [w:] Lubelska pieśń ludowa na tle porównawczym, red. J. Bartmiński, B. Maksymiuk-Pacek, Lublin, s. 287–299.
Google Scholar
Dźwigoł R., 2015, „Mała ojczyzna” Ślązaka we frazeologizmach i przysłowiach gwarowych (Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk, Śląsk Opolski), „Annales Uniwersitatis Paedagogicae Cracoviensis”. „Studia Linguistica”, t. 10, s. 15–39.
Google Scholar
Jaracz M., 2003a, O nazewnictwie geograficznym we frazeologii (na podstawie „Nowej księgi przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich” pod red. Juliana Krzyżanowskiego). Rekonesans badawczy, [w:] Metodologia badań onomastycznych, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 447–456.
Google Scholar
Jaracz M., 2003b, Stereotyp onimiczny w przysłowiach polskich, [w:] Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. 2, Szczecin, s. 113–123.
Google Scholar
Karłowicz J., 1900–1911, Słownik gwar polskich, t. 1–6, Kraków. [skrót: Karł SGP]
Google Scholar
Kolberg O., 1977, Przysłowia, oprac. S. Świrko, Warszawa [2. wyd. LX tomu DWOK-u]. [skrót: Kolberg]
Google Scholar
Krawczyk-Tyrpa A., 2001, Tabu w dialektach polskich, Bydgoszcz.
Google Scholar
Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, zebrał i opracował Samuel Adalberg, Warszawa 1889–1894. [skrót: Adalberg]
Google Scholar
Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, 1969–1972, t. 1–3, red. J. Krzyżanowski, Warszawa. [skrót: NKP]
Google Scholar
Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, 1978, t. 4, oprac. S. Świrko, Warszawa. [skrót: NKP]
Google Scholar
Nowakowska A., Tomczak L., 2005, Funkcje nazw miejscowych w porównaniach frazeologicznych, [w:] Wyraz i zdanie w językach słowiańskich 5. Opis, konfrontacja, przekład, red. M. Sarnowski, W. Wysoczański, Wrocław, s. 269–274.
Google Scholar
Ondrusz J., 1954, Przysłowia i powiedzenia ludowe ze Śląska Cieszyńskiego, Czeski Cieszyn. [skrót: Ondrusz]
Google Scholar
Ondrusz J., 1960, Przysłowia i przymówiska ludowe ze Śląska Cieszyńskiego, Wrocław. [skrót: Ondrusz]
Google Scholar
Pelcowa H., 2005, Przestrzeń jako sposób postrzegania świata przez użytkowników gwary, [w:] Przestrzeń w języku i kulturze. Problemy teoretyczne. Interpretacja tekstów religijnych, red. J. Adamowski, Lublin, s. 125–205.
Google Scholar
Przymuszała L., 2013, Słownik frazeologizmów i typowych połączeń wyrazowych w gwarach śląskich, Opole. [skrót: Przymuszała]
Google Scholar
Przysłowia i mowy potoczne ludu polskiego w Szląsku, zebrał J. Lompa, Bochnia 1858 [http:// books.google.pl]. [skrót: Lompa]
Google Scholar
Rospond S., 1974, O frazeologii nazewniczej, „Prace Filologiczne”, t. 25, s. 469–476.
Google Scholar
Rutkowski M., 2012, Słownik metafor i konotacji nazw własnych, Olsztyn.
Google Scholar
Rymut K., 1987, Nazwy miast Polski, wyd. 2 uzup., Wrocław etc.
Google Scholar
Rymut K. (red.), 1997, Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany, t. 2, Kraków.
Google Scholar
Szutkowski T.J., 2009, Toponimy jako środki wtórnej nominacji (na materiale frazeologizmów z komponentem onomastycznym we współczesnym języku rosyjskim i polskim), „Acta Universitatis Wratislaviensis”, nr 3159, „Slavica Wratislaviensia”, t. 50, s. 275–283.
Google Scholar
Trzaskalik H., Przysłowia i powiedzenia ludowe z Suchej Górnej [Śląsk Cieszyński], rękopis z 1956 r., Archiwum NKP. [skrót: Trzaskalik]
Google Scholar
Tyrpa A., 2009, Regionalne uwarunkowania stereotypów etnicznych, [w:] Polszczyzna mówiona ogólna i regionalna, red. B. Dunaj, M. Rak, Kraków, s. 199–208.
Google Scholar
Tyrpa A., 2011, Cudzoziemcy i obce kraje w dialektach polskich, Kraków.
Google Scholar
Wallis S., 1960, Przysłowia i „pogodki” ludowe na Górnym Śląsku, Wrocław. [skrót: Wallis]
Google Scholar
Wysoczański W., 2014, Zbiory i opisanie przysłów z poszczególnych regionów Polski, [w:] Parémie národů slovanských VII, red. E. Mrhačová, J. Muryc, U. Kolberová, Ostrava, s. 95–106.
Google Scholar