Mieć miedziane / wytarte czoło – pochodzenie i losy frazeologizmu na tle pokrewnych konstrukcji w języku polskim
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The aim of the article is a linguistic description of the set phrase mieć miedziane / wytarte czoło (to have a copper / worn forehead - ‘to lack ambition’). The author points to its peculiar etymology and to its formal and semantic status in the older and contemporary phraseographic works as well as in the Polish language corpora. The analysis of the history of this expression has been carried out in the context of related Polish phraseological units. The article presents essential facts concerning the mechanisms of the functioning of selected language forms. These facts may come useful in the process of compiling new lexicographic works.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Biblia Tysiąclecia, 1971, Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. W przekładzie z języków oryginalnych opracował zespól biblistów polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich, wyd. 2 zmienione, Poznań – Warszawa.
Google Scholar
Gloger Z., 1985, Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. I–IV, wyd. 5, Warszawa.
Google Scholar
Godyń J., 2006, Od Adama i Ewy zaczynać. Mały słownik biblizmów języka polskiego, wyd. 2 poprawione, uzupełnione i rozszerzone, Warszawa.
Google Scholar
Koziara S., 2004, O frazeologii biblijnej nie zawsze biblijnego pochodzenia, [w:] Studia nad polszczyzną współczesną i historyczną. Prace dedykowane Profesorowi Stanisławowi Bąbie w 65-lecie urodzin, red. J. Liberek, Poznań, s. 159–166.
Google Scholar
Koziara S., 2008, Wokół semantyki i genezy frazeologizmu od stóp do głów, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”, Studia Linguistica”, t. III, red. T. Szymański, E. Stachurski, S. Koziara, Kraków, s. 177–182.
Google Scholar
Koziara S., 2009a, Frazeologia biblijna w języku polskim, wyd. 2 poprawione, Łask.
Google Scholar
Koziara S., 2009b, Tradycyjne biblizmy a nowe polskie przekłady Pisma Świętego (ujęcie filologiczno-normatywne), Kraków.
Google Scholar
Koziara S., 2010, Biblizmy frazeologiczne w zasobach współczesnej polszczyzny, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szczyszek, Poznań, s. 99–119.
Google Scholar
Koziara S., 2011, O rodzimych frazeologizmach biblijnych „chodzących krętymi ścieżkami”, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis”, „Studia Logopaedica”, t. IV, red. L. Bednarczuk, S. Koziara, H. Pawłowska-Jaroń, E. Stachurski, Kraków, s. 287–293.
Google Scholar
Oleśkiewicz A., 2007, Europa języków. Związki frazeologiczne o proweniencji biblijnej i antycznej w europejskiej wspólnocie słownikowej, Kraków.
Google Scholar
Pajdzińska A., 2001, O znaczeniu związku frazeologicznego (raz jeszcze), [w:] Problemy frazeologii europejskiej, red. A.M. Lewicki, t. 4, Lublin, s. 11–18.
Google Scholar
Piela M., 2003, Grzech dosłowności we współczesnych polskich przekładach Starego Testamentu, Kraków.
Google Scholar
Skorupka S., 1952, Z zagadnień frazeologii, „Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Językowej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wydział I Językoznawstwa i Historii Literatury”, t. IV, Warszawa, s. 147–180.
Google Scholar
Tyrpa A., 2005, Frazeologia somatyczna. Związki frazeologiczne o znaczeniach motywowanych cechami części ciała w gwarach polskich, wyd. 2, Łask.
Google Scholar
Walczak B., 1985, Biblia a język. O warstwie biblijnej w polskiej frazeologii, „Życie i Myśl”, nr 11–12, s. 28–39.
Google Scholar