Szybkość tworzenia wypowiedzi słownych w perspektywie gerontolingwistycznej – na przykładzie starzenia się fizjologicznego i dementywnego
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The aim of the research was to analyse the rate of speech of physiologically and dementially ageing people with the following parameters in mind: the rate of speech and the rate of articulation, the ratio of pauses within the speech and their total duration, proper pauses and semi-filled pauses. The research data has been analysed with the use of Audacity software. Shapiro-Wilk and Mann-Whitney tests were utilised during the quantitative and the statistical stage of the study. The results obtained clearly show that the rate of speech of people with dementia is slower compared to the rate of speech of physiologically ageing people and to the control group, which consisted of children.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Domagała A., 2015, Narracja i jej zaburzenia w otępieniu alzheimerowskim, Lublin.
Google Scholar
Franke U., 2014, Podręczny leksykon logopedyczny, Gdańsk.
Google Scholar
Grzegorczykowa R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa.
Google Scholar
Grucza F., 1983, Zagadnienia metalingwistyki. Lingwistyka – jej przedmiot, lingwistyka stosowana, Warszawa.
Google Scholar
Hall K.D., Amir O., Yairi E., 1999, A longitudinal investigation of speaking rate in preschool children who stutter, „Journal of Speech, Language, and Hearing Research”, 42(6), s. 1367−1377.
Google Scholar
Herzyk A., 2005, Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej, Warszawa.
Google Scholar
Kielar-Turska M., Byczewska-Konieczny K., 2014, Specyficzne właściwości posługiwania się językiem przez osoby w wieku senioralnym, [w:] Biomedyczne podstawy logopedii, red. S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 429−443.
Google Scholar
Kiklewicz A., 2007, Zrozumieć język. Szkice z filozofii języka, semantyki, lingwistyki komunikacyjnej, Łask.
Google Scholar
Krajewska M., 2012, Ograniczenia i możliwości językowe osób z demencją a osób starzejących się fizjologicznie – analiza porównawcza, [w:] „Nowa Logopedia”, t. III: Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej, red. M. Michalik, A. Siudak, Z. Orłowska-Popek, Kraków, s. 469−484.
Google Scholar
Kurkowski Z.M., 2013, Audiogenne uwarunkowania zaburzeń komunikacji językowej, Lublin.
Google Scholar
Łuczyński E., 2018, Miejsce języka ludzi starszych wśród odmian współczesnej polszczyzny, [w:] Gerontologopedia, red. W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowka-Bray, Gdańsk, s. 108−138.
Google Scholar
Michalik M., Cholewiak A., 2017, Tempo wypowiedzi w oligofazji, „Logopedia”, 46,s. 267−283.
Google Scholar
Michalik M., Solak A., 2017, The pace of speech in autistic spectrum disorder (ASD), „Acta Neuropsychologica” 15, 4, s. 433−441.
Google Scholar
Michalik M., Czaplewska E., Solak A., Szkotak A., 2018, Articulation and speaking rates of Polish-French bilingual children, „Health Psychology Report”, 4 (6), s. 1−9.
Google Scholar
Michalik M., Kaczorowska-Bray K., Milewski S., Solak A., 2018a, Jak szybko mówią dzieci niepełnosprawne intelektualnie?, „Szkoła Specjalna” LXXIX (2), 102−113.
Google Scholar
Michalik M., Kaczorowska-Bray K., Milewski S., Solak A., 2018b, The speech rate of people at an advanced old age, „Acta Neuropsychologica”, 16, 2, 167−175.
Google Scholar
Michalik M., Milewski S., Kaczorowska-Bray K., Solak A., 2019, Tempo wypowiedzi osób starzejących się fizjologicznie na tle tempa wypowiedzi dziecięcych – analiza porównawcza, „Poradnik Językowy” nr 2, s. 7–23.
Google Scholar
Milewski S., 2004, Mowa dorosłych kierowana do niemowląt. Studium fonostatystyczno-fonotaktyczne, Gdańsk.
Google Scholar
Milewski S., 2013, Tempo mówienia, http://www.encyklopedialogopedii.pl/tiki-index.php?page=TEMPO+M%C3%93WIENIA (dostęp dnia 21.10.2018).
Google Scholar
Milewski S., Kaczorowska-Bray K., 2014, Czy jest potrzebna „gerontologopedia”?, [w:]„Nowa Logopedia”, t. V: Diagnoza i terapia logopedyczna osób dorosłych i starszych, red. M. Michalik, Kraków, s. 13−26.
Google Scholar
Milewski S., Kaczorowska-Bray K., 2015, Późna dorosłość jako przedmiot zainteresowania współczesnej logopedii – perspektywy badawcze, [w:] Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 153−170.
Google Scholar
Milewski S., Kaczorowska-Bray K., Kamińska B., 2016, Późna dorosłość z perspektywy logopedycznej, „Pogranicze. Studia Społeczne” XXVIII, s. 165−182.
Google Scholar
Milewski S., Kaczorowska-Bray K., 2018, Starość – jak ją widzi logopedia, [w:] Gerontologopedia, red. W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowka-Bray, Gdańsk, s. 139−163.
Google Scholar
Młynarska G., 2015, Rytm w perspektywach: lingwistycznej i neurobiologicznej, „Investigationes Linguisticae” XXXII, s. 53−83.
Google Scholar
Podemski R., Słotwiński K., 2003, Zaburzenia mowy w procesach otępiennych, [w:] Choroby otępienne. Teoria i praktyka, red. J. Leszek, Wrocław, s. 271−283.
Google Scholar
Rocławski B., 1976, Zarys fonologii, fonetyki, fonotaktyki i fonostatystyki języka polskiego, Gdańsk.
Google Scholar
Sobów T., Nagata K., Sikorska B., Magierski R., Bratosiewicz-Wąsik J., Jaskólski M., Liberski P.P., 2004, Choroba Alzheimera, [w:] Otępienie, red. A. Szczudlik, P.P. Liberski, M. Barcikowska, Kraków, s. 177−210.
Google Scholar
Solak A., 2018, Tempo wypowiedzi dziecięcych, niepublikowana praca doktorska napisana w Zakładzie Neurolingwistyki Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie pod kierunkiem dra hab. Mirosława Michalika.
Google Scholar
Straś-Romanowska M., 2011, Późna dorosłość, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki, Warszawa, s. 326−350.
Google Scholar
Szatloczki G., Hoffmann I., Vincze V., Kalman J., Pakaski M., 2015, Speaking in Alzheimer’s disease, is that an early sign? Importance of changes in language abilities in Alzheimer’s disease, „ Frontiers in Aging Neuroscience”, 7, www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnagi.2015.00195/full (dostęp dnia 25.10.2018).
Google Scholar
Szeląg E., 2005, Nowe tendencje w terapii logopedycznej w świetle badań nad mózgiem, [w:] Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, E. Szeląg, Opole, s. 1028−1048.
Google Scholar
Surowaniec J., 2008, Logopedyczne kompendium, Kraków–Pysznica.
Google Scholar
Śniatkowski S., 2002, Milczenie i pauza w gramatyce nadawcy i odbiorcy. Ujęcie lingwoedukacyjne, Kraków.
Google Scholar
Tarkowski Z., 2001, Jąkanie, Warszawa.
Google Scholar
Tłokiński W., 1990, Mowa ludzi u schyłku życia, Warszawa.
Google Scholar
Tłokiński W., Olszewski H., 2014, Zaburzenia mowy związane z wiekiem, [w:] Biomedyczne podstawy logopedii, red. S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 410−428.
Google Scholar
Tomik J., 2014, Fizjologia narządu słuchu u osób w wieku podeszłym, [w:] „Nowa Logopedia”, t. V: Diagnoza i terapia logopedyczna osób dorosłych i starszych, red. M. Michalik, Kraków, s. 97−106.
Google Scholar
Wagner A., 2017, Rytm w mowie i języku w ujęciu wielowymiarowym, Warszawa.
Google Scholar
Wierzchowska B., 1971, Wymowa polska, Warszawa.
Google Scholar
Woźniak T., 2015, Ocena płynności mówienia, „Nowa Audiofonologia”, 4(4), s. 9–19.
Google Scholar
Wysocka M., 2012, Zaburzenia prozodii mowy, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 165−181.
Google Scholar
Wysocka M., 2015, Narzędzia badawcze do oceny prozodii mowy, „Nowa Audiofonologia”, 4(4), s. 20–27.
Google Scholar
Zapała J., Szuta M., 2012, Procesy starzenia w obrębie tkanek miękkich i kości twarzy ze szczególnym uwzględnieniem układu stomatognatycznego, [w:] Fizjologia starzenia się, red. A. Marchewka, Z. Dąbrowski, J.A. Żołądź, Warszawa, s. 130−156.
Google Scholar
Zych A.A., 2010, Leksykon gerontologii (wyd. II popr. i uzup.), Kraków.
Google Scholar