On linguistic curiosities from translation work of the Brest Bible (chosen items)

Main Article Content

Stanisław Koziara

Abstract

This paper is an attempt at drawing attention to the first Protestant translation of the whole Bible into Polish, which is traditionally known as Brest Bible or Radziwill Bible, in terms of its significance and place in the history of Polish language. The first part of this work is the introduction of some basic data from the field of origins, history and the state of previous philological research into Brest Bible. The second part of the paper shows the role of the translation in the process of shaping the characteristics of Polish biblical style and the way in which the translators used the richness and potential of the Polish language in the Renaissance. As the source material to complete the research task the author of the paper used some chosen areas of the language in Brest Bible, which included lexis and fixed expressions.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Koziara, S. (2017) “On linguistic curiosities from translation work of the Brest Bible (chosen items)”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, (12). doi: 10.24917/20831765.12.16.
Section
Articles

References

Teksty źródłowe
Google Scholar

Biblia Święta, to jest księgi Starego i Nowego Zakonu, Brest 1563. Hrsg. von Hans Rothe und Friederik Scholz, Biblia Slavica, Serie II, Polnische Bibeln: Band 2. Teil 1. Stary Zakon; teil 2. Księgi Nowego Testamentu. Kommentare. Ferdinand Schöningh Verlag, Paderborn–München–Wien–Zürich 2001.
Google Scholar

Prace cytowane
Google Scholar

Biblia brzeska, 2013, Biblia brzeska. Historia, język, teologia, red. R.M. Leszczyński (junior), Łódź.
Google Scholar

Брэсцкая Біблія; Biblia brzeska, 2015, Брэсцкая Біблія – унікальны помнік культуры XVI стагоддзя: новыя даследованні і матэрыялы. Biblia Brzeska – unikatowy zabytek kultury XVI wieku: nowe badania i materiały, praca zbiorowa, Мінск.
Google Scholar

Bieńkowska D., 1992, Styl językowy przekładu Nowego Testamentu Jakuba Wujka (na materiale czterech Ewangelii), Łódź.
Google Scholar

Bieńkowska D., 2002, Polski styl biblijny, Łódź.
Google Scholar

Czerniatowicz J., 1969, „Biblia brzeska” i najbliższe jej pochodne, [w:] Tejże, Niektóre problemy naukowe grecystyki w pracach biblistów polskich XVI i XVII w. Teksty greckie a polskie przekłady, Wrocław, s. 34–46.
Google Scholar

Kępińska A., Składnia XVI-wiecznych przekładów Ewangelii na język polski, https://ewangelie.uw.edu.pl/files/skladnia.pdf
Google Scholar

Kossowska M., 1968, Biblia w języku polskim, t. I, Poznań.
Google Scholar

Koziara S., 2001, wyd. 2: 2009, Frazeologia biblijna w języku polskim, Kraków, Łask.
Google Scholar

Koziara S., 2015, The current state of research by Polish linguists on the Brest Bible: an overview, „Reformation & Renaissance Review”, Vol. 17, No. 1, s. 63–72.
Google Scholar

Koziara S., 2016, Wokół problemów genezy i opisu polskich frazeologizmów pochodzenia biblijnego, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek, Poznań, s. 55–68.
Google Scholar

Kwilecka I., 2006, Biblia brzeska jej dzieje i znaczenie, „Nauka” 3, s. 111–121.
Google Scholar

Kwilecka I., 2001, Die Brester Bibel. Kulturgeschlichtliche und sprachliche Fragen der Übersetzung, [w:] Biblia Święta, to jest księgi Starego i Nowego Zakonu, Brest 1563.
Google Scholar

Hrsg. von Hans Rothe und Friederik Scholz, Biblia Slavica, Serie II, Polnische Bibeln: Band 2. Teil 1. Stary Zakon; teil 2. Księgi Nowego Testamentu. Kommentare. Ferdinand Schöningh Verlag, Paderborn–München–Wien–Zürich, s. 1485–1660.
Google Scholar

Kwilecka I., 2003, Nowe karty z dziejów edycji Biblii brzeskiej, „Jednota” 10, s. 9–13.
Google Scholar

Kwilecka I., 2003, Staropolskie przekłady Biblii jako czynniki sprawcze zmian językowych, [w:] Tejże, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań, s. 253–264.
Google Scholar

Kwilecka I., 2003, Z dziejów przekładu pierwszej polskiej Biblii protestanckiej, [w:] Tejże, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań, s. 335–352.
Google Scholar

Lisowski T., 2010a, Sola scriptura. Leksyka Nowego Testamentu Biblii gdańskiej (1632) na tle porównawczym. Ujęcie kwantytatywno-dystrybucyjne, Poznań.
Google Scholar

Lisowski T., 2010b, Leksyka Nowego Testamentu Biblii brzeskiej (1563) oraz Biblii Jakuba Wujka (1599) wobec zasobu leksykalnego Słownika polszczyzny XVI wieku, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. XVI, Poznań, s. 143–161.
Google Scholar

Łuczak A., 2004, Biblia brzeska w świetle najnowszych badań, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. XXXIX, s. 53–75.
Google Scholar

Ostrowska E., 1953, Walka o piękne słowo psałterzowe (Psałterz Kochanowskiego i Psałterz brzeski), „Język Polski” XXXIII, s. 285–317, przedruk [w:] O Języku poetyckim Jana Kochanowskiego. Wybór artykułów z „Języka Polskiego”, wybrał i opracował
Google Scholar

M. Kucała, Kraków 1984, s. 134–135.
Google Scholar

Rospond S., 1962, Język Renesansu a Średniowiecza na podstawie literatury psałterzowo-biblijnej, [w:] Odrodzenie w Polsce, t. III: Historia języka, cz. 2, red. M.R. Mayenowa, Z. Klemensiewicz, Warszawa, s. 161–181.
Google Scholar

Siatkowska E., 2013, Imiesłowy w Biblii brzeskiej i Biblii Wujka a kształtowanie się polskiego stylu biblijnego, [w:] Biblia brzeska. Historia – język – teologia, red. R.M. Leszczyński (junior), Łódź, s. 39–54.
Google Scholar

Wujek J., ks., 1593, Przedmowa do czytelnika, [w:] Nowy Testament w przekładzie ks. dr Jakuba Wujka T.J. z roku 1593, wstępem i uwagami poprzedził ks. dr W. Smereka, Kraków 1966, s. LI–LXXII.
Google Scholar

Opracowania leksykograficzne
Google Scholar

SPXVI – Słownik polszczyzny XVI wieku, t. I–XXXIV, red. M.R. Mayenowa, F. Pepłowski, Wrocław 1966–2010.
Google Scholar

Bazy elektroniczne
Google Scholar

https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty
Google Scholar

https://ewangelie.uw.edu.pl/files/skladnia.pdf
Google Scholar

Most read articles by the same author(s)