Topographical-historical origins of proper names of bridges and other structures for crossing in Cracow

Main Article Content

Krystyna Kowalik
https://orcid.org/0000-0002-5448-0332

Abstract

The following paper is dedicated to the analysis of 41 proper names (including 18 historical names) of structures in Cracow used for crossing water and terrain, identified architecturally as bridges, footbridges, trestle bridges and flyovers. These names have got a rather distinct structure: the anteposition contains a generic name, while the postposition comprises an individualising determinant, such as an adjective or a noun in genitive case, less frequently nominative: most Dębnicki (bridge), most Wandy (bridge), most Lajkonik (bridge); kładka Ojca Bernatka (footbridge), estakada Obrońców Lwowa (trestle bridge). Most of these terms have toponymic or anthroponymic motivation connected with Cracow, others belong to exceptions. There is a tendency for using commemorative names, introduced with the preposition imienia/im. (named after): most im. Kardynała Franciszka Macharskiego. Due to the fact that these structures are located in the city, their names belong to urbanonymy. The physical appearance and function of these facilities make it possible to apply in their names the notion of hodonymy. In the Russian language the term gefironim has been used in reference to these names. In terms of the type of denoted structures, the notion gefironim is narrower than an urbanonym, but it is wider when it comes to the area in which these structures are located.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Kowalik, K. (2020) “Topographical-historical origins of proper names of bridges and other structures for crossing in Cracow”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, (15), pp. 131–144. doi: 10.24917/20831765.15.11.
Section
Articles

References

Bednarczuk L., 2010, Nazwy Wilna i jego mieszkańców w dokumentach Wielkiego Księstwa Litewskiego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” V, s. 3–18.
Google Scholar

Bieniarzówna J., Małecki J.M., 1985, Dzieje Krakowa, t. 3: Kraków w latach 1796–1918, wyd. II, Kraków.
Google Scholar

Biliszczuk J., 2017, Mosty w dziejach Polski – w hołdzie Twórcom polskich mostów, Wrocław.
Google Scholar

Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
Google Scholar

[Bučko D., Tkačova N.] Бучко Д., Ткачова Н., 2012, Словник української ономастичної терминології, Харків.
Google Scholar

Bylina S., 2002, Drogi – granice – most. Studia o przestrzeni publicznej i sakralnej w średniowieczu, Warszawa.
Google Scholar

Chwaściński B., 1997, Mosty na Wiśle i ich budowniczowie, Warszawa.
Google Scholar

Czekański M., 1999, Święci w dziejach Krakowa, Kraków.
Google Scholar

Furtak K., 2002, Mosty drewniane, Kraków.
Google Scholar

Gloger Z., 1972, Encyklopedia staropolska, t. III, wyd. II, Warszawa.
Google Scholar

Górny H., 2015, Nazewnictwo miejskie Krakowa – przeszłość i teraźniejszość. Projekt badawczy, „Onomastica” LIX, s. 377–387.
Google Scholar

Handke K., 1998a, Nazewnictwo miejskie, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków, s. 283–307.
Google Scholar

Handke K., 1998b, Słownik nazewnictwa Warszawy, Warszawa.
Google Scholar

Handke K., 2001, Polskie nazwy przepraw przez rzekę, [w:] Mosty – dzieła sztuki i inżynierii, zabytki. Materiały sesji naukowej. Warszawa, 25–26 maja 2000, red. B. Wierzbicka, Warszawa, s. 13–22.
Google Scholar

Jankowski J., 1973, Mosty w Polsce i mostowcy polscy (od czasów najdawniejszych do końca I wojny światowej), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Google Scholar

Jureczko A., 2007, Którędy kupcy ruscy do Krakowa jechali? Kilka uwag o drodze krakowsko-sandomierskiej w średniowieczu, [w:] Kraków. Studia z dziejów miasta, red. J. Rajman, Kraków, s. 87–100.
Google Scholar

Kaniecki A., 2001, Poznańskie mosty na przestrzeni wieków, [w:] Mosty – dzieła sztuki i inżynierii, zabytki. Materiały sesji naukowej. Warszawa, 25–26 maja 2000, red. B. Wierzbicka, Warszawa, s. 103–123.
Google Scholar

Kola A., Wilke G., 2000, Mosty sprzed tysiąca lat. Archeologiczne badania podwodne przy rezydencji pierwszych Piastów na Ostrowie Lednickim, Toruń.
Google Scholar

Kołpak P., 2014, Rola patronów Królestwa Polskiego w geografii sakralnej późnośredniowiecznego Krakowa, „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 6 (10), s. 158–190.
Google Scholar

Kowalik K., 2010, Strukturalne typy nazw własnych polskich współczesnych szkół wyższych, [w:] Symbolae grammaticae in honorem Boguslai Dunaj, red. R. Przybylska, J. Kąś, K. Sikora, Kraków, s. 349–377.
Google Scholar

Kowalik K., 2019, Nazwy własne krakowskich muzeów – analiza strukturalna i typologia, [w:] Nazwy własne w języku, literaturze i kulturze. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Zofii Abramowicz, red. A. Rygorowicz-Kuźma, K. Rutkowski, Białystok, s. 321–340.
Google Scholar

Kowalik K., 2020, Próba typologii nazw własnych miejskich obiektów rekreacyjnych. W poszukiwaniu krakowsko-bratysławskich paraleli, [w:] V premenách času. Poľsko-slovanské jazykové a kultúrne kontakty // Na przestrzeni czasu. Polsko-słowiańskie kontakty językowe i kulturalne, red. M. Dobríková, Z. Obertová, M. Zakrzewska-Verdugo, Bratislava.
Google Scholar

Krajewski K., 1974, Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar

Kraków. Plan miasta – inwestycje, 2014, red. M. Kwoczyński, wyd. VII, Kraków.
Google Scholar

Krasnowolski B., 1992, Ulice i place krakowskiego Kazimierza, Kraków.
Google Scholar

Łagiewski M., 1989, Mosty Wrocławia, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar

Młynarczyk E., 2015, Terytorialna i kulturowa identyfikacja w krakowskich nazwach firmowych, [w:] Mikrotoponimy i makrotoponimy w komunikacji i literaturze, red. A. Gałkowski, R. Gliwa, Łódź, s. 193–203.
Google Scholar

Mosty na Wiśle: od źródeł do Bałtyku, 2007, red. S. Filipiuk, K. Jankowska, Bydgoszcz.
Google Scholar

Mosty świata, 2011, red. K. Jędrzejewski, tłum. U. Ruzik-Kulińska, Warszawa.
Google Scholar

Mosty w Krakowie, https://pl.wikipedia.org/wiki/Mosty_w_Krakowie [dostęp: 06.06.2020].
Google Scholar

Myszka A., 2015, Wyznaczniki proprialności leksemów w dokumentach z XVIII i XIX wieku (na przykładzie nazewnictwa miejskiego Rzeszowa), [w:] Mikrotoponimy i makrotoponimy w komunikacji i literaturze, red. A. Gałkowski, R. Gliwa, Łódź, s. 239–251.
Google Scholar

Myszka A., 2016, Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta, Rzeszów.
Google Scholar

Ożdżyński J., 1989, Morska wspólnota kulturowa w świetle faktów językowych: morfologia zapożyczeń w polskim słownictwie flisackim i żeglarskim, Kraków.
Google Scholar

Ożdżyński J., 1998, Konteksty kulturowe słownictwa flisackiego, Kraków.
Google Scholar

Rosset A., 1970, Starożytne drogi i mosty, Warszawa.
Google Scholar

Rosset A., 1974, Drogi i mosty w średniowieczu i w czasach odrodzenia, Warszawa.
Google Scholar

Rożek M., 2002, Mosty Krakowa, Kraków.
Google Scholar

Rożek M., 2006, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków.
Google Scholar

Rudnicka-Fira E., 2008, Obraz dawnego świata odbity w nazwach miejscowych, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” III, s. 302–311.
Google Scholar

Ryżyński A., 2002, 750 lat poznańskich mostów, Poznań.
Google Scholar

Stańczyk A., 2008, Mosty stolic Rusi, Kraków.
Google Scholar

Sterner W., 1960, Mosty Warszawy, Warszawa.
Google Scholar

Supranowicz E., 1995, Nazwy ulic Krakowa, Kraków.
Google Scholar

[Suprun V.I.] Супрун В. И., 2018, Гефиронимы в русском онимическом пространстве, „Витебский государственный университет имени П. М. Машерова. Ученые записки: сборник научных трудов”, т. 25, с. 204–210, https://lib.vsu.by/jspui/handle/123456789/14534 [dostęp: 27.05.2020].
Google Scholar

Świszczowski S., 1981, Miasto Kazimierz pod Krakowem, Kraków.
Google Scholar

Tomkowicz S., 1926, Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów. Ich nazwy i zmiany postaci, Kraków.
Google Scholar

Węgorowska K., 2010, Językowo-historyczno-architektoniczne refleksje o Zielonym Moście utrwalone w wybranych przewodnikach po Wilnie, [w:] Studia kresowe – język, literatura, historia, Kraków, t. 1, s. 61–75.
Google Scholar

Węgrzyn S., Upadek techniki Krakowa. Rzecz o przemijaniu dawnej kultury technicznej (nie tylko) w Krakowie..., https://upadektechnikikrakowa.blogspot.com/p/o-mnie.html [dostęp: 06.06.2020].
Google Scholar

Wierzbicka B., 2001, Przeprawy mostowe współczesnej Warszawy, [w:] Mosty – dzieła sztuki i inżynierii, zabytki. Materiały sesji naukowej. Warszawa, 25–26 maja 2000, red. B. Wierzbicka, Warszawa, s. 87–102.
Google Scholar

Wyrozumski J., 1992, Dzieje Krakowa, t. 1: Kraków do schyłku wieków średnich, Kraków.
Google Scholar

Wyrwas K., 2008, Kilka uwag o etymologii i zmianach znaczeniowych wyrazów most i mościć, „Język Polski” LXXXVIII, z. 4–5, s. 341–347.
Google Scholar

Most read articles by the same author(s)