An attempt at classifying the titles (ideonyms) in Jan Wiktor’s prose
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
The paper contains some remarks on the titles (ideonyms) of the works by Jan Wiktor (1890-1967, mainly literary ones). The writer, who came from Radomysl (on the San River), was socially-oriented. He spent most of his life far away from his hometown. He was a resident of Cracow by choice. He had special affection for Szczawnica and Pieniny. He is particularly remembered for his loyalty to recognised ideology and friendships. As for important professional activities, he favoured travelling. These circumstances determined his journalistic and literary work. The titles he used for his works are strictly connected not only with the content and the trend they represent, but also their genre. By following the standards of microtext poetics, which the title of the work belongs to, they form more or less equal groups from one up to four words, less frequently - more extended. The most dominant category contains titles which have the form of a nominal phrase. Thanks to their literary shape, they are recognised as the texts belonging to certain periods and they clearly reflect Jan Wiktor’s artistic personality. This link is visible at the level of linguistic realisation of a formal structure, in the formation of its shape and artistic expression, in the field of using lexis from particular semantic fields and its architectonics, which is based on the similarities between rhetorical figures (Błogosławiony chleb ziemi czarnej, Droga przez wieś, Kłosy na ściernisku, Legenda o grajku bożym, Ożywcze krynice, Rozmowy pod kolorowym parasolem, Wyznania heretyka) or forming innovative contradictions (Orka na ugorze, Miłość wśród płonących wzgórz, Podróż po słońce, Papież i buntownik, Skrzydlaty mnich, Strzecha w cieniu drapaczy chmur, Wierzby nad Sekwaną). Also orka na ugorze is an idiomatic expression that has been popularised in the Polish language thanks to Jan Wiktor.
Downloads
Article Details
Author, submitting a text to the editorial board of the journal “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica", certifies that the content of the article has not been published so far and that the work does not violate in any way the copyright or related rights of other person, as well as other rights of third parties, and that no one's rights to the work (or any part thereof) have been missed. After signing the contract, the property rights to the published materials are transferred to the Scientific Publisher of the University of the National Education Commission, Krakow.
“Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” is an open access journal, and all its content is made available free of charge to users and institutions under the Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 license (attribution, non-commercial use, no derivative works). Under this license, the authors agree that their work may be lawfully reused for any purpose, except for commercial purposes, without the prior consent of the author or publisher. Everyone can read, download, copy, print, distribute and process these works, provided that the author's marking and the original publication place are correct. Published texts may not be used to create derivative works (e.g. to translate and publish in another language without the consent of the publisher). This is in line with the BOAI (Budapest Open Access Initiative) definition. "Studia Linguistica" does not charge for submitting or processing articles.
References
Bąba S., 1980, Frazeologia biblijna i modlitewna w tytułach utworów literackich, „Język Polski” LI, s. 358–364.
Google Scholar
Biolik M., Duma J. (red.), 2011, Chrematonimia jako fenomen współczesności, Olsztyn.
Google Scholar
Bučko D.G., Tkačova N.V., 2012, Slovnyk ukraïns’koï onomastyčnoï terminologiï, Charkiv.
Google Scholar
Danek D., 1972, O tytule utworu literackiego, „Pamiętnik Literacki” LXIII, s. 143–174.
Google Scholar
Danek D., 1980, Dzieło literackie jako książka. O tytułach i spisach rzeczy w powieści, Warszawa.
Google Scholar
Gajda S., 1987, Społeczne determinacje nazw własnych tekstów (tytułów), „Socjolingwistyka” VI, s. 79–89.
Google Scholar
Gałkowski A., 2008, Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim, Łódź.
Google Scholar
Gałkowski A., 2012, Terminologia onomastyczna. Aktualizowana lista podstawowych haseł terminologii onomastycznej w języku polskim, https://onomastyka.uni.lodz.pl/strona-glowna/terminologia-polska (dostęp dnia 31.03.2019).
Google Scholar
Jodłowski S., 1964, Substantywizacja przymiotników w języku polskim, Wrocław.
Google Scholar
Kaźmierczak M., 2006, Tekst, paratekst, przesunięcia interpretacyjne w polskich wydaniach „Przygód Fandorina” (Część 2: Parateksty werbalne), „Przegląd Rusycystyczny", nr 2 (158), s.66-94.
Google Scholar
Kęsikowa U., 1993, O tytułach utworów literackich M. Rodziewiczówny, [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 347–350.
Google Scholar
Kobylińska J., 1990, Gwara w utworach Władysława Orkana, Kraków.
Google Scholar
Kobylińska J., 1997, Świat językowy Władysława Orkana. Słowa i stereotypy, Kraków.
Google Scholar
Kosyl C., 1993, Chrematonimy, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 439–444.
Google Scholar
Kosyl C., 1998, Nazwy własne w literaturze pięknej, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków, s. 363–387.
Google Scholar
Kowalik K., 2008, Uwagi o tytułach artykułów naukowych, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” IV, s. 346–360.
Google Scholar
Kowalik K., 2018, Tytuły współczesnych polskich słowników jednojęzycznych. Między informacją a reklamą, [w:] Onomastyka – neohumanistyka – nauki społeczne, red. U. Bijak, H. Górny, M. Magda-Czekaj, Kraków, s. 259–269.
Google Scholar
Książek-Bryłowa W., 2004, O tytułach fraszek Wacława Potockiego, [w:] Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. XIII, red. Z. Krążyńska i Z. Zagórski, Poznań, s. 47–54.
Google Scholar
Markiewicz H., 1965, Tytuły Żeromskiego, „Prace Polonistyczne”, s. 187–192.
Google Scholar
Markiewicz H., 2003, Tytuły dzieł literackich, [w:] idem, Zabawy literackie dawne i nowe, Kraków, s. 16–38.
Google Scholar
Markiewicz H., Romanowski A. (red.), 1990, Skrzydlate słowa, Warszawa.
Google Scholar
Martuszewska M., 1977, Tytuły powieściowe, „Ruch Literacki”, z. 2, s. 137–146.
Google Scholar
Miodek J., 1981, Tytuł w tytule jako środek stylistyczny, „Rozprawy Komisji Językowej” WTN XII, s. 121–129.
Google Scholar
Munia H., 2010, Semantyka nazw własnych w tytułach utworów rosyjskiej prozy wiejskiej, [w:] Literatury i języki wschodniosłowiańskie wobec swego czasu. Z perspektywy XXI wieku, red. A. Ksenicz, M. Łuczyk, Zielona Góra, s. 75–82.
Google Scholar
Obrzut K., 2012, Onomastyka literacka w prozie o tematyce wiejskiej Władysława Orkana, Krosno.
Google Scholar
Okoniowa J., 2007, Ideonim – pomiędzy nazwą własną a metatekstem, [w:] Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze, red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek, Kraków, s. 75–79.
Google Scholar
Piechota M., 1992, O tytułach dzieł literackich w pierwszej połowie XIX wieku, Katowice.
Google Scholar
Pietruszewska-Kobiela G., 1993, Tytuły i incipity utworów Haliny Poświatowskiej, [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 351–355.
Google Scholar
Pietrzak M., 2009, O nagłówkach felietonów drugiej połowy XIX wieku, „Rozprawy Komisji Językowej” ŁTN, t. LIV, s. 127–136.
Google Scholar
Pisarek W., 1966, Tytuł utworu swoistą nazwą własną, „Zeszyty Naukowe WSP w Katowicach. Prace Językoznawcze”, t. III, s. 67–81.
Google Scholar
Rudnik-Karwatowa Z., Karpińska H., 1999, Słownik słów kluczowych językoznawstwa slawistycznego, Warszawa.
Google Scholar
Rzetelska-Feleszko E. (red.), 1998, Polskie nazwy własne – Encyklopedia, Kraków.
Google Scholar
Skowronek B., Skowronek K., 2003, Ideonimy polskich filmów fabularnych (1947–2002), [w:] Metodologia badań onomastycznych, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 601–628.
Google Scholar
Skwarczyńska S., 1954, Wstęp do nauki o literaturze, t. I, PAX, Warszawa.
Google Scholar
Sobczykowa J., 1987, O pewnym typie nazw utworów, [w:] Język artystyczny, t. V, red. A. Wilkoń, Katowice, s. 83–96.
Google Scholar
Sobczykowa J., 1989, Tytuły utworów muzycznych nazywające pozamuzyczne cechy utworu, [w:] Język artystyczny, t. VI, red. A. Wilkoń, s. 68–82.
Google Scholar
Stoff A., 1975, Funkcja tytułu w dziele literackim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” XI, s. 3–17.
Google Scholar
Wojnowska J., 2008, Cechy i funkcje tytułu w tekście publicystycznym na przykładzie felietonów J. Hennelowej i J. Podsiadły, „Język Polski” LXXXVIII, s. 29–38.
Google Scholar
Wróblewska V., 2001, Nazwy gatunkowe w tytułach utworów lirycznych (rekonesans), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” LIV: „Literatura”, s. 111–129.
Google Scholar